Kozia Grań
Kozia Grań (słow. Kozí hrebeň, niem. Gemsengrat, węg. Zerge-gerinc[1]) – długa boczna grań w Tatrach Wysokich, odchodząca od Jagnięcego Szczytu początkowo w południowo-wschodnim kierunku, a potem skręcająca na północny wschód. Grań ta oddziela Dolinę Białych Stawów od Doliny Jagnięcej[2]. Kolejno od Jagnięcego Szczytu znajdują się w niej (słowackie nazwy według czterojęzycznego słownika[1])[3]:
- Zadnia Jagnięca Szczerbina (Zadná jahňacia štrbina, ok. 2080 m) – pierwsza od północnego zachodu przełączka w grani, łatwo dostępna od strony Doliny Białych Stawów,
- Zadnie Jagnięce Kopki (Zadné jahňacie kôpky),
- Skrajna Jagnięca Szczerbina (Predná jahňacia štrbina, ok. 2100 m) – ostre wcięcie w grani, trudno dostępne z obu stron,
- Skrajna Jagnięca Kopka (Predná jahňacia kôpka),
- Zadnia Żółta Szczerbina (Zadná žltá štrbina),
- Zadnia Żółta Kopka (Zadná žltá kôpka, 2080 m[4]),
- Skrajna Żółta Szczerbina (Zadná žltá štrbina),
- Skrajna Żółta Kopka (Predná žltá kôpka),
- Zadnia Kozia Szczerbina (Zadná kozia štrbina) – jedna z najwybitniejszych przełączek w grani, przejście przez nią było od dawna (przed 1876) używane przez myśliwych jako jedno z najłatwiejszych połączeń Doliny Jagnięcej z Doliną Białych Stawów,
- Kozia Kopka (Kozia kôpka, 2091 m[4]),
- Skrajna Kozia Szczerbina (Predná kozia štrbina) – podobnie jak Zadnia Kozia Szczerbina od dawna wykorzystywana jako dogodne przejście pomiędzy dolinami, pierwsze wejście turystyczne: Georg Buchholtz junior z uczniami i Jakob Buchholtz 8 lipca 1726 r.,
- Kozia Turnia (Kozí štít, 2111 m[5]) – najwybitniejsza turnia w Koziej Grani, opadająca ku Dolinie Jagnięcej dwiema ścianami: południową, o wysokości względnej w prawej części do 250 m i południowo-zachodnią, wysoką na 50–150 m, o podstawie w żlebie zbiegającym ze Skrajnej Koziej Szczerbiny; w ścianie południowej wyodrębniają się trzy filary, z których w prawym wyróżnia się Kozią Basztę (Kozia bašta), a w lewym Koziego Mnicha (Kozí mních), oddzielonego od górnej części filara Kozim Karbem (Kozí zárez),
- Zadnia Rzeżuchowa Przełączka (Zadné žeruchové sedlo, ok. 2068 m) – szeroka, trawiasta przełęcz, łatwo dostępna z obu stron,
- Zadnia Rzeżuchowa Turnia (Zadná žeruchová veža),
- Skrajna Rzeżuchowa Przełączka (Predné žeruchové sedlo),
- Skrajna Rzeżuchowa Turnia (Predná žeruchová veža) – ostatnie wybitniejsze wzniesienie w grani; północna, północno-wschodnia i południowa ściana mierzą ok. 200 m wysokości,
- Zadni Rzeżuchowy Przechód (Zadná Žeruchová priehyba, ok. 1855 m),
- Zadnia Rzeżuchowa Kopa (Zadná Žeruchová kopa, 1856 m),
- Skrajny Rzeżuchowy Przechód (Žeruchová priehyba, ok. 1740 m),
- Skrajna Rzeżuchowa Kopa (Žeruchová kopa, 1744 m) – szeroka bula porośnięta całkowicie kosodrzewiną.
Po stronie Doliny Białych Stawów leżą u stóp Koziej Grani trzy kotliny: Żółta Kotlina, Wyżnia Rzeżuchowa Kotlina i Niżnia Rzeżuchowa Kotlina[3][5]. W dole grań przekształca się w szeroki grzbiet pokryty kosodrzewiną, oddzielający od siebie Dolinę Białych Stawów i Dolinę Zieloną Kieżmarską[6].
Dawniej na mniej urwistych stokach często polowano na kozice zwykle przebywające w tej okolicy, od nich też pochodzi nazwa grani[7]. Najwybitniejszym szczytem jest Kozia Turnia, często wspinają się na niej taternicy. Dla turystów normalnie cała grań jest niedostępna, nie prowadzi przez nią żaden szlak turystyczny. Można jednak wejść na nią w towarzystwie uprawnionego przewodnika.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2014-01-22].
- ↑ Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.
- ↑ a b Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIV. Czerwona Turnia – Przełęcz pod Kopą. Warszawa: Sport i Turystyka, 1984, s. 183–233. ISBN 83-217-2472-8.
- ↑ a b Tatry Wysokie i Bielskie polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:30 000. Warszawa: ExpressMap, 2012. ISBN 978-83-88112-92-8.
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 435. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.