Przejdź do zawartości

Kołpaczek blady

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kołpaczek blady
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Galeropsidaceae

Rodzaj

kołpaczek

Gatunek

kołpaczek blady

Nazwa systematyczna
Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf.
Fungi Exsiccati Suecici 11-12: 14 (537) (1938)

Kołpaczek blady (Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Panaeolus, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1798 r. James Sowerby nadając mu nazwę Agaricus semiovatus, później zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1938 r. Seth Lundell i John Axel Nannfeldt, przenosząc go do rodzaju Panaeolus[1].

Synonimów ma ponad 30. Niektóre z nich>:

  • Agaricus egregius Massee 1885
  • Agaricus phalaenarum Fr. 1838
  • Anellaria phalaenarum (Fr.) M.M. Moser 1967
  • Coprinarius phalaenarum (Fr.) Quél. 1886
  • Panaeolus antillarum sensu Watling & Gregory 2005
  • Panaeolus egregius (Massee) Sacc. 1887
  • Panaeolus phalaenarum (Fr.) Quél. 1872
  • Agaricus ciliaris Bolton 1788
  • Agaricus semiovatus Sowerby 1798
  • Agaricus separatus L. 1753
  • Anellaria fimiputris sensu auct. mult. 2005
  • Anellaria semiovata (Sowerby) A. Pearson & Dennis 1948
  • Anellaria separata (L.) P. Karst. 1879
  • Anellaria separata var. minor Sacc. 1887
  • Coprinarius separatus (L.) Quél. 1886
  • Coprinus ciliaris (Bolton) Gray 1821
  • Coprinus ciliatus (Bolton) Gray 1821
  • Coprinus semiovatus (Sowerby) Gray 1821
  • Panaeolus fimiputris sensu auct. mult. 2005
  • Panaeolus separatus (L.) Quél. 1877
  • Pholiota separata (L.) P. Kumm. 1871[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Panaeolus fimiputris (Bull.: Fr.) Quél. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako: bedłka żółta gnojowa, pierścieniak oddzielny i kołpaczek oddzielony[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

O pokroju parabolicznym lub dzwonkowatym, średnicy 3–8 cm, barwy kości słoniowej lub szaro-brązowawej, niehigrofaniczny. Pokryty pękającą przy niskiej wilgotności, lepką, mazistą, komórkową skórką[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie, u dojrzałych owocników czarniawe, niejednolicie zabarwione, plamiste z powodu niejednoczesnego dojrzewania zarodników. Na powierzchni blaszek występują cystydy zawierające siarczki załamujące światło[4].

Trzon

Barwy kapelusza, ze wzniesionym, skórkowatym, żłobkowanym pierścieniem[4].

Zarodniki

Spłaszczone, kanciaste, o wymiarach 18–24 × 10,5–13 × 9,5–11,5 μm i gładkiej powierzchni, z porą rostkową[4].

Wysyp zarodników

Czarny[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek kosmopolityczny; poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na wielu wyspach[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podany na licznych stanowiskach[3].

Saprotrof, grzyb koprofilny. Rozwija się na końskich odchodach lub krowieńcu, na łąkach, od nizin po partie wysokogórskie. Owocnikowanie trwa od czerwca do października[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2016-01-28] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2016-01-28] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 486, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].