Krabojadek Sztolcmana

Krabojadek Sztolcmana
	Ichthyomys stolzmanni
	O. Thomas, 1893
	; Krabojadek Sztolcmana na ilustracji z 1893 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Ichthyomyini
Rodzaj	krabojadek
Gatunek	krabojadek Sztolcmana
Synonimy
	Ichthyomys orientalis Anthony, 1923;
	Ichthyomys orientalis Anthony, 1923;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krabojadek Sztolcmana^[5] (Ichthyomys stolzmanni) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Krabojadek Sztolcmana znany jest tylko z trzech stanowisk we wschodnim pogórzu andyjskim Ekwadoru i z czterech stanowisk w Peru^[6].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1893 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Ichthyomys stolzmanni^[2]. Holotyp pochodził z Chanchamayo, w pobliżu Tarmy, w Regionie Junín, w Peru^[7].

Tradycyjnie I. stolzmanni z Ekwadoru był uznawany za podgatunek orientalis, który różnił się od formy typowej z Peru opartej na kolorze śródręcza^[6]. Niemniej jednak okaz zebrany w Rio Jurumbuno w Ekwadorze miał dwukolorowy ogon do jego środkowej części; tylna połowa była jednolicie ciemna (nie zanotowano wcześniej takich kolorów w obrębie Ichthyomys)^[6]. Potrzebne są dodatkowe okazy, aby wypełnić prawie tysiąckilometrową lukę między stanowiskami ekwadorskimi i peruwiańskimi^[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[6].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ichthyomys: gr. ιχθυς ikhthus „ryba”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[8].
stolzmanni: Jan Stanisław Sztolcman (1854–1928), polski zoolog, kolekcjoner z tropikalnej Ameryki w latach 1875–1881, 1882–1884 i Sudanu w 1901 roku, dyrektor Muzeum Zoologicznego Branickich w Warszawie w 1887 roku, wicedyrektor w Państwowym Muzeum Zoologicznym w Warszawa w 1919 roku, konserwator przyrody (m.in. inicjator programu ochrony żubrów)^[9]^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 160 mm, długość ogona 177–185 mm, długość ucha 9–11 mm, długość tylnej stopy 38–41 mm; masa ciała 140 g^[11].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Występuje na brzegach rzek i jezior. Krabojadki Sztolcmana są ściśle wyspecjalizowanymi gryzoniami, świetnie przystosowanymi do żywienia się rybami i niektórymi bezkręgowcami. Palce ich tylnych stóp spina błona pławna, dzięki której znakomicie pływają. Ich górne siekacze są niezwykle ostre, spiczaste, doskonale nadające się do chwytania śliskich ryb. Złowioną zdobycz gryzonie wynoszą na brzeg i dopiero tam zjadają.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Młode krabojadka Sztolcmana przychodzą na świat w norze wykopanej w brzegu jeziora lub rzeki. W ciągu roku samica wydaje na świat 1 lub 2 mioty młodych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ichthyomys stolzmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. On some mammals from central Peru. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1893, s. 339, 1893. (ang.).
↑ H.E. Anthony. Preliminary report on Ecuadorean mammals. No. 3. „American Museum novitates”. 55, s. 7, 1923. (ang.).
↑ V. Pacheco & D.G.V.P.& D.G. Tirira V. Pacheco & D.G.V.P.& D.G., Ichthyomys stolzmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 249. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 390. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ichthyomys stolzmanni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-12].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 346, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 395. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ stolzmanni, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-12] (ang.).
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 406. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Ichthyomys stolzmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Thomas-2] O. Thomas. On some mammals from central Peru. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1893, s. 339, 1893. (ang.).

[Anthony-3] H.E. Anthony. Preliminary report on Ecuadorean mammals. No. 3. „American Museum novitates”. 55, s. 7, 1923. (ang.).

[iucn-4] V. Pacheco & D.G.V.P.& D.G. Tirira V. Pacheco & D.G.V.P.& D.G., Ichthyomys stolzmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-12] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 249. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 390. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ichthyomys stolzmanni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-12].

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 346, 1904. (ang.).

[Beolens&inni-9] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 395. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[10] stolzmanni, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-12] (ang.).

[Pardiñas&inni-11] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 406. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]