Krople anyżowe
Krople anyżowe (spirytus anyżowy, łac. Ammonii anisatus spiritus FP XIII[1], syn. Spiritus Ammonii anisatus, Liquor Ammonii anisatus[2], Ammonii anisati spiritus[3]) – preparat galenowy do użytku wewnętrznego, sporządzany według przepisu farmakopealnego. W Polsce na stan obecny (2024) skład określa Farmakopea Polska XIII. Krople anyżowe są bezbarwnym, wodno-etanolowym roztworem salmiaku oraz olejku z biedrzeńca anyżu (Pimpinella anisum L.) o charakterystycznym zapachu spirytusowo-anyżowym.
Skład[edytuj | edytuj kod]
Skład preparatu jest różny w różnych krajach i ulegał zmianie w czasie. Wg Farmakopei Polskiej XIII krople anyżowe zawierają[1]:
- olejek biedrzeńca anyżu (Anisi aetheroleum) – 2 cz.
- 96% etanol – 40 cz.
- chlorek amonu – 3 cz.
- woda oczyszczona – 55 cz.
Olejek anyżowy rozpuszcza się w etanolu, a chlorek amonu w wodzie i miesza się oba roztwory. Na każde 100 cz. preparatu należy dodać 2 cz. talku, wytrząsnąć, pozostawić do odstania i przesączyć.
W dawniejszych przepisach zamiast chlorku amonu stosowano wodę amoniakalną, np. według FP III z roku 1954 skład był następujący[4] :
- olejek anyżowy – 1 cz.
- 95% etanol – 24 cz.
- 10% woda amoniakalna – 5 cz.
Olejek anyżowy należało rozpuścić w spirytusie, dodać wodę amoniakalną i po 7 dniach przesączyć. Podobny skład ma preparat Liquor Ammonii anisatus stellatus wytwarzany współcześnie w Niemczech. Do jego produkcji używa się olejku Anisi stellati aetheroleum pochodzącego z innej odmiany anyżu, anyżu gwiaździstego[5].
Krople anyżowe nie mają monografii w Farmakopei Europejskiej, natomiast są ujęte w Farmakopeach innych krajów jako monografie narodowe.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Krople anyżowe znajdują zastosowanie jako lek wykrztuśny w stanach zapalnych dróg oddechowych, przewlekłym zapaleniu oskrzeli, rozedmie płuc, a także (ze względu na właściwości spazmolityczne) we wzdęciach oraz stanach skurczowych przewodu pokarmowego[6]. Stosowane samodzielnie per se jako krople (3 × dz. 5–20 kropli w ciepłym mleku lub herbacie po posiłkach)[7] oraz służą do sporządzania leków recepturowych, np. wchodzą w skład stosowanej współcześnie mieszanki wykrztuśnej Liquor Pectoralis (wg Receptarium Polonicum)[8][9].
Wytwarzanie w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W Polsce krople anyżowe obecnie są produkowane zarówno przemysłowo (ZF Amara - jako surowiec farmaceutyczny Ammonii anisatus spiritus)[10]; mogą być także sporządzane jako preparat galenowy w zakresie receptury aptecznej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Farmakopea Polska XIII - w rozdziale Monografie Narodowe t.3 , strona 4589 - równoważne z monografią szczegółową w FP IX supl. 2013 - s. 5364
- ↑ Farmakopea Polska IV t. II 1970 r. - s. 444 monografia szczegółowa - Spiritus Ammonii anisatus - wraz z synonimem : Liquor Ammonii anisatus
- ↑ Farmakopea Polska V supl. I 1995 r. - s. 32 monografia szczegółowa - Ammonii anisati spiritus - wraz z synonimami : Spiritus Ammonii anisatus, Liquor Ammonii anisatus
- ↑ Farmakopea Polska III 1954 r. - str. 575 monografia szczegółowa - Spiritus Ammonii anisatus
- ↑ Deutscher Arzneimittel-Codex 2013 (DAC 2013) - Neues Rezeptur-Formularium (DAC/NRF) > monografia: Sternanisölhaltige Ammoniak-Lsg. (en.76% (V/V) Ethanol) Liquor Ammonii anisi stellatus
- ↑ Leksykon Leków, Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński (red.), PZWL 1991, s. 286.
- ↑ Poradnik Terapeutyczny, Piotr Kubikowski (red.), wyd. III, 1975, s. 772.
- ↑ Zbiór przepisów na leki recepturowe dla użytku lekarzy i aptekarzy Receptarium Polonicum RP, W.W. Głowacki (red.), Farmaceutyczny Instytut Wydawniczy przy Naczelnej Izbie Aptekarskiej im. prof. Bronisława Koskowskiego, 1947
- ↑ Receptariusz - 1992 r. Lek w Polsce wydawnictwo specjalne, Stanisław Janicki, Janina Szulc, Brunon R. Woyczikowski (red.), s. 30
- ↑ Wykaz surowców farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP 2016 rok. dia.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-04)]., s. 1, poz. 7
