Krwią i żelazem
Krwią i żelazem (niem. Blut und Eisen) – passus pochodzący z przemówienia Ottona von Bismarcka (ówczesnego premiera Prus) wygłoszonego w trakcie konfliktu konstytucyjnego 30 września 1862 roku przed komisją budżetową pruskiej Izby Reprezentantów.
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Intencją Bismarcka, mianowanego właśnie premierem Prus, było zapobieżenie rozłamowi między Izbą Reprezentantów a rządem. Izba nie zatwierdziła bowiem wszystkich środków finansowych na planowaną reformę armii, mimo że liberalna większość bynajmniej nie sprzeciwiała się reorganizacji i wzmocnieniu armii[1]. Liberałowie domagali się utrzymania dwuletniego okresu służby wojskowej i pozostawienia Landwehry w strukturach armii polowej.
Aby zdobyć poparcie Izby Reprezentantów, Bismarck wygłosił 30 września przemówienie, w którym padły między innymi następujące słowa:
Oczy Niemiec są skierowane nie na liberalizm Prus, lecz na ich potęgę. Bawaria, Wirtembergia, Badenia lubią dogadzać sobie liberalizmem i dlatego nikt nie przyzna im tej pozycji, co Prusom; Prusy muszą zjednoczyć swoje siły, czekając na nadejście dogodnego momentu, który już kilkakrotnie został przegapiony; granice Prus po traktatach wiedeńskich nie sprzyjają zdrowemu funkcjonowaniu państw; wielkie problemy współczesności nie rozstrzygną się mowami i uchwałami większości – to właśnie wielki błąd z roku 1848 i 1849 – lecz krwią i żelazem.
Bismarck odwołał się tym samym do wiersza Żelazny krzyż (Das eiserne Kreuz) Maxa von Schenkendorfa, ochotnika wojen wyzwoleńczych, w którym pisze on:
Denn nur Eisen kann uns retten,
Und erlösen kann nur Blut
von der Sünde schweren Ketten,
Von des Bösen Uebermuth[2].
Uratuje nas tylko żelazo
I zbawić nas może tylko krew
od łańcuchów ciężkich grzechu,
od lekkomyślności zła.
Była to zapowiedź aktywnej polityki zagranicznej Bismarcka[3]. Chociaż liberalna większość w Izbie Reprezentantów podzielała zdanie, że „kwestii niemieckiej” nie da się rozwiązać bez przemocy[4], to jednak mowę postrzegano jako zapowiedź nadejścia dyktatury w zakresie polityki zagranicznej. Sam Bismarck od początku sprzeciwiał się tej interpretacji:
Nie chciał szukać konfliktów zewnętrznych dla przezwyciężenia trudności wewnątrz kraju; to byłoby niepoważne; nie chciał szukać korzyści; mówił o konfliktach, których nie unikniemy, nie szukając ich nawet[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grundkurs deutsche Militärgeschichte. Die Zeit bis 1914. Im Auftrag des Militärgeschichtlichen Forschungsamtes, hrsg. von Karl-Volker Neugebauer. Oldenbourg Wissenschaftsverlag, München 2006, ISBN 978-3-486-57853-9, S. 324 books.google.
- ↑ Max von Schenkendorf's sämmtliche Gedichte. Erste vollständige Ausgabe. Berlin 1837. S. 135 books.google. Siehe auch Ludwig Reiners: Bismarcks Aufstieg. C.H. Beck, München 1956, S. 358; und Hagen Schulze: Staat und Nation in der europäischen Geschichte. C.H. Beck, München 1994, s. 232.
- ↑ Eberhard Kolb: Bismarck. Verlag C. H. Beck 2009, ISBN 978-3-406-56276-1; S. 56 f. books.google
- ↑ Grundkurs deutsche Militärgeschichte. Die Zeit bis 1914. Im Auftrag des Militärgeschichtlichen Forschungsamtes, hrsg. von Karl-Volker Neugebauer. Oldenbourg Wissenschaftsverlag, München 2006, ISBN 978-3-486-57853-9, s. 324 books.google.
- ↑ Die Reden des Ministerpräsidenten von Bismarck-Schönhausen im Preußischen Landtage 1862–1865 (Hrsg. Horst Kohl), s. 31