Krytonosek skalny
| Scytalopus petrophilus[1] | |
| Whitney, Vasconcelos, Silveira & Pacheco, 2010 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
krytonosek skalny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Krytonosek skalny[3] (Scytalopus petrophilus) – gatunek małego ptaka z rodziny krytonosowatych (Rhinocryptidae), opisany po raz pierwszy w roku 2010. Występuje na terenie stanu Minas Gerais w Brazylii. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia i odkrycie
[edytuj | edytuj kod]Holotyp zebrano 17 sierpnia 2004 roku w gminie Caeté (Minas Gerais, wschodnia Brazylia). Był to dorosły samiec. Zebrano również liczne paratypy, data zebrania między 1999 a 2004 rokiem. Nazwa gatunkowa petrophilus oznacza z greckiego kochający skały (petros – skała, philia – miłość)[4]. Nie wyróżnia się podgatunków[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Osobniki dorosłe są łatwo rozróżnialne od krytonosków śniadych (S. speluncae) (także spotykanych w Minas Gerais). Kantarek, broda, pokrywy uszne oraz gardło szare. Pierś w dwóch odcieniach szarości. Brzuch jasnoszary, miejscami białawy. Wierzch głowy i ciała, skrzydła oraz sterówki ciemnoszare. Boki ciała i pokrywy ogonowe od żółtawych po żółtobrązowe z czarnymi paskami. Dziób czarny z szarym zakończeniem, nogi i stopy brązowawe, tęczówki ciemnobrązowe. Obecne 12 sterówek. Masa ciała dla holotypu wynosi 15 g[4].
Wymiary
[edytuj | edytuj kod]Wymiary podane zostały w milimetrach.
| Dziób | Skrzydło | Ogon | Skok | |
|---|---|---|---|---|
| Scytalopus petrophilus | 10,6–12,4 | 48,6–53,4 | 42–50,1 | 18,6–21 |
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Osobniki zebrane między sierpniem a wczesnym grudniem posiadały dobrze rozwinięte jądra i jajniki, co świadczy o występowaniu okresu lęgowego w tych miesiącach. Osobniki młodociane napotykane były w lutym i marcu. Osobniki zebrane w lutym wykazywały bardzo widoczne oznaki pierzenia[4].
Biotop
[edytuj | edytuj kod]Zasiedla różne typy środowiska, od lasów po otwarte zarośla i górskie sawanny (ekoregion Capos Rupetres). Typowymi dla tego środowiska roślinami są przedstawiciele rodzajów Echmea, Baccharis, Chusquea, Hololepis, Huperzia, Laelia, Lychnophora, Nematanthus, Paepalanthus, Sinningia, Stachytarpheta, Vellozia i Zygopetalum. Na niższych partiach zasięgu spotykany w lasach o karłowatych drzewach oraz w lasach mglistych. W tym typie biotopu spotykane są rośliny z rodzajów Begonia, Drymis, Eremanthus, Ilex, Miconia, Neoregelia, Nidularium, Podocarpus, Schefflera, Sophronites, Tibouchina, Tillandsia oraz Vriesea. Zasiedla również tereny wylesione lub po pożarach, na których spotykane są inwazyjne gatunki roślin, jak na przykład paproć Pteridium aquilinum[4].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN od 2016 roku uznaje krytonoska skalnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Trend liczebności populacji jest oceniany jako spadkowy ze względu na utratę i degradację siedlisk[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Scytalopus petrophilus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Scytalopus petrophilus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Scytalopodinae Müller,J, 1846 - krytonoski (wersja: 2020-07-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ a b c d Whitney, B.M.; Vasconcelos, M.F.; Silveira, L.F.; Pacheco, J.F.. Scytalopus petrophilus (Rock Tapaculo): a new species from Minas Gerais, Brazil. „Revista Brasileira de Ornitologia”. 18 (2), s. 73–88, 2010.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Antthrushes, antpittas, gnateaters, tapaculos, crescentchests. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).