Krytyka (dramat)
 Scena z Marii Malczewskiego | |
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka |
obyczajowa |
| Rodzaj dramatu |
miniatura dramatyczna |
| Liczba aktów |
3 obrazy |
| Data powstania |
1856 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Warszawa-Kraków |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1912 |
| Wydawca |
Zenon Przesmycki |
Krytyka – miniatura dramatyczna Cypriana Kamila Norwida w trzech obrazach z 1856 roku.
Okoliczności powstania utworu[edytuj | edytuj kod]
Krytyka jest utworem okolicznościowym, przesłanym w 1856 roku do Adama Potockiego do Krzeszowic. Stanowi prawdopodobnie odpowiedź lub komentarz na jakiś nie dochowany list Potockiego do Norwida, który w połowie 1855 proponował swe usługi jako rytownik. Utwór może też stanowić uzupełnienie do Wita-Stosa pamięci estetycznych zarysów siedmiu, drukowanych w krakowskim Czasie w tym samym 1856 roku[1].
O utworze[edytuj | edytuj kod]
Redaktor nowo założonego pisma chce utworzyć dział krytyki literackiej, życia towarzyskiego i sztuki. Krytyk z każdego działu prezentuje swój artykuł. Krytyk literacki recenzuje powieść narodową, której fabuła bardzo przypomina Marię Malczewskiego. Krytyk obyczajów odczytuje sprawozdanie z balu. Wreszcie krytyk sztuki wypowiada się o wzorcach, jakie powinny obowiązywać przy malowaniu pejzaży i obrazów religijnych. Żaden z nich nie pośredniczy między autorem a odbiorcą. Każdy przedstawia swój pogląd, opierając się na własnym smaku czy przekonaniach. Krytyk-utylitarysta proponuje na przykład, by bohaterka powieści odkochała się, a wszyscy unikną tragedii. Za każdym razem zakres krytyki kwestionuje Ktoś w myśl koncepcji poety: zadaniem krytyki jest wszystko postawić na właściwym miejscu i otworzyć okno – pozostawiając resztę światłu i czasowi – nic więcej! Każdy z autorów artykułu stawia więc sobie to samo retoryczne pytanie o granice swych kompetencji krytyka: Skąd więc i dokąd moja sięgać ma robota?[2]
Norwid określił w podtytule swój utwór jako poema dramatyczne. Zenon Przesmycki w swoich wydaniach konsekwentnie nie zaliczał Krytyki i innych miniatur do utworów dramatycznych. W nowszych wydaniach zarówno Krytyka, jak Teatr bez teatru, Słodycz i Auto-da-fé zaliczane są do dramatów[3].
Utwór liczy sobie 106 wersów i jest podzielony na 3 obrazy. Został wydany w tomie A Pism Zebranych przez Zenona Przesmyckiego w 1912[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Norwid 1971 ↓, s. 361.
- ↑ Norwid 1968c ↓, s. 36-38 i 141-147.
- ↑ Norwid 1971 ↓, s. 341-342.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wybrane. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wybrane. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 5. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
- Cyprian Kamil Norwid: Miniatury dramatyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.