Krążowniki ciężkie typu Des Moines

Krążowniki typu Des Moines
	; USS Des Moines w 1948
Kraj budowy	Stany Zjednoczone
Użytkownicy	USA
Wejście do służby	USS Des Moines – 16.11.1948
Planowane okręty	9
Zbudowane okręty	3
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	17 255 ton; 20 934-21 500 ton (pełna)
Długość	218,39 metra (całkowita)
Szerokość	22,96 metra
Zanurzenie	7,92 metra
Napęd	4 śruby, 4 kotły Babcock & Wilcox, 4 turbiny General Electick, 120 000 KM
Prędkość	32,58 węzły
Zasięg	10 500 mM / 15 w
Załoga	60 oficerów – 1240 marynarzy (103/109 – 1560 na okręcie flagowym)
Uzbrojenie	9 × 203 mm (3 x III); 12 × 127 mm (6 x II); 24 × 76 mm (12 x II)
Wyposażenie lotnicze	2 katapulty (usunięte w 1949 roku)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krążowniki ciężkie typu Des Moines – seria trzech amerykańskich ciężkich krążowników wybudowanych w latach 1945-1948. Ostatnie amerykańskie krążowniki uzbrojone tylko w artylerię lufową.

Geneza[edytuj | edytuj kod]

W sierpniu 1942 roku podczas walk na Guadalcanal doszło do nocnych starć pomiędzy krążownikami amerykańskimi a okrętami japońskiej Floty Cesarskiej, w trakcie których marynarka amerykańska poniosła dotkliwe straty w krążownikach ciężkich. Analiza przebiegu starć wykazała, że przyczyną strat była m.in. zbyt mała szybkostrzelność armat kalibru 203 mm, stanowiących główne uzbrojenie tego typu jednostek. W maju 1943 roku rozpoczęta prace projektowe nad wieżami okrętowymi z dwiema lub trzema szybkostrzelnymi armatami. Za możliwe do osiągnięcia uznano 10 strzałów na minutę. Dzięki automatyzacji ładowania możliwe było również zmniejszenie liczby obsługujących je artylerzystów. Wstępnie w nowe wieże próbowano uzbroić jednostki typu Oregon City, jednak okazało się to niemożliwe dlatego 23 lipca 1943 roku sformułowana została wstępna charakterystyka nowej jednostki przewidująca ulepszony wariant krążowników Oregon City. 3 marca 1944 roku zatwierdzono projekt okrętu. Przewidywał on, że nowy krążownik będzie miał kadłub o ponad 12 m dłuższy i 1,6 m szerszy niż poprzednik. Zdecydowano o zastosowaniu identycznych urządzeń napędowych jakie miały krążowniki typu Baltimore, główne uzbrojenie okrętu miało stanowić 9 półautomatycznych szybkostrzelnych armat kal. 203 mm rozmieszczonych w trzech wieżach.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Wybudowano trzy jednostki typu Des Moines. Po zakończeniu wojny Marynarka optowała za wybudowaniem w sumie ośmiu krążowników tego typu, jednak decyzją z dnia 27 maja 1946 roku postanowiono, że ukończone zostaną tylko te jednostki US Navy, których budowa w dniu 1 marca była zaawansowana w co najmniej 20%, nie spełniał tego kryterium kolejny krążownik typu Des Moines USS „Dallas” (CA-140) (położenie stępki pod ten okręt miało miejsce 15 października 1945 roku) oraz pozostałe okręty serii (od CA-141 do CA-143 oraz od CA-149 do CA-153). Koszt budowy krążownika typu Des Moines wynosił około 48 mln dolarów (dla porównania koszt jednego lotniskowca typu Essex to ok. 56,5 mln dolarów).

Nr. taktyczny i nazwa	Stocznia	Położenie stępki	Wodowanie	Wejście do służby	Wycofanie ze służby
CA-134 Des Moines	Bethlehem Quincy	28.05.1945	27.09.1946	16.11.1948	06.07.1961
CA-139 Salem	Bethlehem Quincy	04.07.1945	25.03.1947	14.05.1949	30.01.1959
CA-148 Newport News	Newport News	01.11.1945	06.03.1948	29.01.1949	27.06.1975

Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]

Główne uzbrojenie okrętów stanowiło 9 szybkostrzelnych armat Mk 16 RF (RF – Rapid Fire) kalibru 203 mm z lufą 55-kalibrową (11,16 m) umieszczonych w trzech trójlufowych wieżach. Dwie z nich znajdowały się w dziobowej części okrętu, a trzecia na rufie. Artylerię przeciwlotniczą średniego kalibru tworzyło 12 armat 127 mm Mk 12 oraz 24 armaty 76 mm Mk 22. Dodatkowe uzbrojenie przeciwlotnicze stanowiło 12 działek 20 mm L72 Oerlikon Mk 4 na podstawie Mk 24 (6 stanowisk po dwa działka). Działka 20 mm zostały zdemontowane z okrętów jeszcze przed ich wejściem do służby (miało być ich 12). Jednostki typu Des Moines miały mocno rozbudowane systemy kierowania ogniem. Ogniem armat 203 mm kierowały dwa dalocelowniki Mk 54 z radarami Mk 13, ogniem armat 127 mm kierowały cztery dalocelowniki Mk 37 wspomagane przez radary Mk 25, armaty 76 mm kierowane były czterema dalocelownikami Mk 56 wraz z radarami Mk 35 oraz dwoma dalocelownikami Mk 63 z radarami Mk 34. Okręty miały dwie centrale artyleryjskie: dziobową i rufową. Okręty USS "Des Moines" i USS "Newport News" wyposażono w dwie katapulty dla wodnosamolotów, które z racji wyparcie ich z uzbrojenia przez śmigłowce szybko usunięto. Na USS "Salem" nigdy nie zainstalowano katapult.

Opancerzenie[edytuj | edytuj kod]

Pionowy pas burtowy o wysokości 3,05 m wykonany był z płyt grubości 152 mm na górnej krawędzi, zwężający się płynnie do 76 mm ku dołowi. Pas miał długość ok. 132 m. Na pokładzie górnym położono nad nim płyty pancerne grubości 22 – 25,4 mm. Grubość płyt pancernych umieszczonych nad komorami amunicyjnymi urządzeniami napędowymi wynosiła 89 mm. Opancerzenie wież: czoło 203 mm, stropy 102 mm, boki 51 – 95 mm, tylne ściany 51 mm. Grubość barbet 160 mm. Opancerzone było również połączone ze sterówką stanowisko dowodzenia: czoło 165 mm, strop 102 mm.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wojciech Holicki. Amerykańskie krążowniki ciężkie typu Des Moines. „Nowa Technika Wojskowa”. 10, s. 59-64, 2003. ISSN 1230-1655.