Lampart chiński
| Panthera pardus japonensis[1] | |
| (Gray, 1862) | |
 Osobnik w zoo Hellabrunn w Monachium | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek |
lampart chiński |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Kolor żółty – występowanie lamparta chińskiego | |
Lampart chiński (Panthera pardus japonensis) – podgatunek lamparta plamistego, ssaka z rodziny kotowatych (Felidae), występujący we wschodnich obszarach północno-wschodnich Chin. Przypomina lamparta amurskiego, ale ma ciemniejsze pomarańczowo-ceglaste ubarwienie.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Brytyjski zoolog John Edward Gray opisał lamparta chińskiego w 1862 roku na podstawie pojedynczej skóry. Błędnie nazwał go lampartem japońskim (Leopardus japonensis), ponieważ sądził, że futro pochodzi z Japonii[3]. Chociaż nazewnictwo dwumianowe zostało zmienione na trójmianowe, nazwa japonensis nie została usunięta, chociaż pojawiły się nazwy alternatywne. W Chinach ten kot nazywa się 华北豹 lub 中国豹 (chiń. huáběi bào i zhōngguó bào), co oznacza „lampart chiński” lub „lampart północnochiński”. Czasami nazywany jest tu „lampartem złotej monety”, ponieważ jego maść może mieć złocisty odcień, a rozety przypominają monety[4].
Najnowsza taksonomia z 2017 roku opublikowana pod auspicjami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody nie wyróżnia go jako odrębnego podgatunku, lecz klasyfikuje go z podgatunkiem Panthera pardus orientalis[5].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Kolor lamparta chińskiego różni się od innych podgatunków. Zwykle ma bardzo ciemny kolor podłoża na bokach i grzbiecie. Jest wyraźnie ochrowy, żółto-brązowy, a czasem nawet ceglasty. Dolna część natomiast jest bardzo lekka. Rozety są duże i czasami mają w środku czarne plamki. To sprawia, że lampart chiński jest podobny do jaguara[6]. Wymiary są średnie do nieco powyżej średniej podgatunku. Długość całkowita waha się w granicach 1,8–2,2 m, masa ciała waha się od 22 kg (małe samice) do 75 kg (duże samce).
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Lampart chiński żyje tylko na terytorium Chin. Jest szeroko rozpowszechniony w wielu prowincjach środkowej, północno-wschodniej i wschodniej części kraju. Najbardziej odpowiednim miejscem do jego wystąpienia wydaje się prowincja Shanxi. Na południu jego terytorium styka się z terytorium lamparta indochińskiego. W północno-wschodnich prowincjach spotykano go kiedyś z lampartem amurskim, jednak jego zasięg znacznie się zmniejszył i spotkania te są dziś dość rzadkie[7].
Lampart chiński żyje głównie na obszarach wyżynnych i górskich z dużą ilością gęstych lasów, ale można go również spotkać na stepach i półpustyniach. Liczebność populacji jest trudna do oszacowania, a szacunki kwalifikowane znacznie się od siebie różnią. W 2010 roku oszacowano, że w Chinach żyło łącznie niecałe 4 tys. lampartów z czterech podgatunków (chiński, indochiński, amurski, hinduski)[7]. Nowsze badania wskazują, że ilość ta jest najprawdopodobniej znacznie niższa i może wynosić tylko około 1 tys. osób. W badaniu z 2015 roku stwierdzono następnie, że liczba lampartów chińskich na wolności oscyluje w granicach 174–348, w związku z czym IUCN zaleca dokonanie odrębnej oceny podgatunku jako krytycznie zagrożonego[8]. Jednak artykuł opublikowany w tym samym roku w magazynie China Scenic mówi o mniej niż 2000 osobnikach, co jest bardzo niejasnym szacunkiem[4].
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Głównym zagrożeniem dla lamparta chińskiego był i nadal jest człowiek i jego działalność. Do około lat pięćdziesiątych XX wieku podgatunek ten występował dość licznie, później jednak trafił na listę tzw. szkodników rolniczych i jego liczebność zaczęła gwałtownie spadać. W Chinach zabijano 2–3 tys. lampartów rocznie. Oprócz prześladowań jako szkodników i jednocześnie zwierząt wykorzystywanych w medycynie chińskiej, ucierpiały na nich także utrata naturalnej zdobyczy i fragmentacja przestrzeni życiowej[8]. Choć jest już prawnie chroniony (tzw. I klasa ), w dalszym ciągu wisi nad nim zagrożenie wyginięciem, gdyż rolnicy często biorą odwet, gdy lamparty zabijają ich zwierzęta gospodarskie, na przykład zarzucając zatrute przynęty[9]. Problemem jest także izolacja małych populacji, co grozi w przyszłości chowem wsobnym[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Panthera pardus japonensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Panthera pardus japonensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ John Edward Gray, Description of some new species of Mammalia. Proceedings of the Scientific Meetings of the Zoological Society of London for the Year 1862 [online] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-30].
- ↑ a b Song Dazhao, Leopards of Northern China. China Scenic [online] [online], Chinese National Geographic Press, 10 czerwca 2016 [dostęp 2024-06-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-10] (ang.).
- ↑ A revised taxonomy of the Felidae. The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN/SSC Cat Specialist Group. „UCN/SSC Cat Specialist Group”, 2018.
- ↑ North Chinese Leopard (Panthera pardus japonensis). The Cat House. [dostęp 2024-06-30]. (ang.).
- ↑ a b Eva Jutzeler, Wu Zhigang, Liu Weishi, Urs Breitenmoser. Cats in China. „Cat News”, s. 30–33, 2010.
- ↑ a b c Alice Laguardia, Jan Kamler, Sheng Li i inni. The current distribution and status of leopards Panthera pardus in China. „Oryx”, s. 1–7, 2001. DOI: 10.1017/S0030605315000988. ISSN 1365-3008.
- ↑ Xu Lin: Small group claws its way up. China Daily. [dostęp 2024-06-30]. (ang.).