Lazar Fuks
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
wylew krwi do mózgu |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
Lazar (Lejzor, Łazar) Fuks (ur. 5 lutego 1892 w Maciejowie – miasteczku w powiecie kowelskim na Wołyniu, zm. 30 stycznia 1935 w Łodzi) – dziennikarz prasy żydowskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego wychowaniem zajmował się dziadek ze strony matki, zwolennik żydowskiego Oświecenia, Chaimjon Singer, bliski przyjaciel znanego pisarza Icchoka Lejby Pereca (1852-1915).
Do Łodzi przyjechał z ojcem na początku XX w. Uczył się w gimnazjum humanistycznym Towarzystwa „Talmud Tora”[1].
Następnie studiował matematykę i prawo na Uniwersytecie Warszawskim.
Pracę dziennikarską rozpoczął jako korespondent dziennika „Łodzier Morgnbłat”, później współpracował z dziennikiem „Fołks-błat”.
W latach 1918–1921 przebywał w Związku Radzieckim jako korespondent prasy żydowskiej z Polski.
Po powrocie do kraju kandydował do Sejmu I kadencji z ramienia Żydowskiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej „Poalej Syjon”. Aresztowany na wiecu przedwyborczym na Bałutach, został skazany na 4 miesiące więzienia.
Był współzałożycielem i redaktorem naczelnym wydawanego w Łodzi w latach 1921-1939 w języku jidysz dziennika „Najer Fołksbłat” („Nowy Dziennik Ludowy”) a w latach 1930-1931 także kierownikiem działu literackiego tygodnika „Dos Naje Wort” poświęconego sprawom gospodarczym, społecznym i kulturalnym polskich Żydów. Publikował pod pseudonimami: L. Brandt, Cosinus, Leof, E. Nordman i in.
Brał udział w akcji rozwoju szkolnictwa i powstania pierwszego łódzkiego gimnazjum z żydowskim językiem wykładowym. Był też „lektorem literatury ogólnej i żydowskiej na uniwersytecie ludowym w Łodzi i w tym charakterze wygłosił szereg odczytów, zyskując sobie markę wybitnego prelegenta”[2].
Doprowadził w okresie międzywojennym do zjednoczenia polskich, żydowskich i niemieckich dziennikarzy łódzkich, poprzez utworzenie Syndykatu Dziennikarzy Łódzkich w którym był przewodniczącym sekcji żydowskiej oraz delegatem tej sekcji do zarządu Syndykatu i był też członkiem honorowym Syndykatu[2].
Był prezesem łódzkiego oddziału Towarzystwa Przyjaciół Żydowskiego Instytutu Naukowego w Wilnie (YIVO).
Był wiceprezesem Żydowskiego Związku Literatów i Dziennikarzy w Łodzi.
Był także członkiem łódzkiego zarządu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) i komitetu antyhitlerowskiego.
„Cierpiał od trzech lat na sklerozę. Mimo to jednak do ostatniej niemal chwili pracował zawodowo. Wylew krwi do mózgu spowodował zgon”[2].
Mieszkał w Łodzi przy al. 1 Maja 25[3].
Zmarł w Łodzi i został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej w Łodzi (str. P, kw. R, nr grobu 27b).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ "Talmud-Tora", organizacja skupiająca w Łodzi postępowych Żydów, działająca od końca lat 80. XIX wieku w Łodzi i zapewniająca żydowskim dzieciom dostęp do nauki
- ↑ a b c Red. Lazar Fuks [wspomnienie pośmiertne] „Głos Poranny” nr 31, 31 stycznia 1935 r., s. 8
- ↑ „Głos Poranny” 31 stycznia 1935 r. nr 31 s. 6
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 57, ISBN 83-87522-47-3,
- Kempa Andrzej, Lazar Fuks, „Dziennik Łódzki” 1995 nr 86;
- Kempa Andrzej, Redaktor Fuks i inni, „Słowo Żydowskie” 1992 nr 16-17;
- nekrologi:
- „Głos Poranny” 1935 nr 31, 32,
- „Kurier Łódzki” 1935 nr 31.