Lenek stoziarn
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
lenek | ||
Gatunek |
lenek stoziarn | ||
Nazwa systematyczna | |||
Radiola linoides Roth Tent. fl. germ. 2(1):199. 1789[3] | |||
Synonimy | |||
|
Lenek stoziarn (Radiola linoides Roth) – gatunek roślin z rodziny lnowatych (Linaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj lenek (Radiola)[3][4], ewentualnie bywa włączany do rodzaju len jako Linum radiola L.[5] Występuje na rozległych obszarach Europy, na Bliskim Wschodzie i w górach afrykańskich (najdalej na południe sięgając Malawi)[3][6]. W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drobne rośliny jednoroczne, do 6 cm wysokości, rozpościerające się, rozgałęziające się widlasto, nagie, często od dołu czerwono nabiegłe[6].
- Liście
- Naprzeciwległe, siedzące, jajowate, 1-nerwowe[6], do 2 mm długości[8].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowych, regularnie widlasto rozgałęzionych kwiatostanach. Kwiaty drobne, czterokrotne, do 1,5 mm długości. Szypułki proste, cienkie. Płatki korony białe, nie dłuższe od trwałych działek kielicha. Pręcików 4, zrosłych z płatkami w krótką rurkę. Zalążnia 4-komorowa zwieńczona jest czterema wolnymi szyjkami słupka zwieńczonymi główkowatymi znamionami[8][6].
- Owoc
- Czterokomorowa torebka zawierająca w każdej komorze dwa nasiona, otwierająca się ośmioma łatkami[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Synonimy taksonomiczne rodzaju Radiola[9]
Linodes O. Kuntze, Millegrana Adanson
- Pozycja systematyczna według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeden z ośmiu rodzajów tradycyjnie wyróżnianych w obrębie podrodziny Linoideae w obrębie rodziny lnowate (Linaceae)[10]. Rodzaj należy do grupy wraz jeszcze z trzema innymi (Hesperolinon, Sclerolinon, Clioccoca), które zagnieżdżone są w jednym w dwóch kladów, na jakie dzieli się rodzaj len Linum, w jego tradycyjnym ujęciu[11][12][13]. W tej sytuacji postulowane jest włączenie tego (i innych wymienionych) rodzaju do Linum[13][5]. W bazie taksonomicznej Plants of the World Online rodzaj zachowuje wciąż jeszcze odrębność[14].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina jednoroczna. Rośnie w wilgotnych, piaszczystych miejscach. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Gatunek charakterystyczny związku Radiolion linoidis[15].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)[16][17] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-22] (ang.).
- ↑ a b c Taxon: Radiola linoides Roth. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
- ↑ Radiola linoides Roth, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-21] .
- ↑ a b Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ a b c d e Radiola. [w:] Gateway to African Plants [on-line]. [dostęp 2014-04-23].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
- ↑ Family: Linaceae. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
- ↑ Joshua McDill , Miriam Repplinger , Beryl B. Simpson , The Phylogeny of Linum and Linaceae Subfamily Linoideae, with Implications for Their Systematics, Biogeography, and Evolution of Heterostyly, „Systematic Botany”, 34 (2), 2009, s. 386-405, DOI: 10.1600/036364409788606244 .
- ↑ JOSHUA R. McDILL , BERYL B. SIMPSON , Molecular phylogenetics of Linaceae with complete generic sampling and data from two plastid genes, „Botanical Journal of the Linnean Society”, 165 (1), 2011, s. 64–83, DOI: 10.1111/j.1095-8339.2010.01096.x .
- ↑ a b Alejandra Villalvazo-Hernánde , Mireya Burgos-Hernández , Dolores González , Phylogenetic Analysis and Flower Color Evolution of the Subfamily Linoideae (Linaceae), „Plants”, 11 (12), 2022, s. 1579, DOI: 10.3390/plants11121579 .
- ↑ Radiola Hill. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-01].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz , Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- BioLib: 3539
- EoL: 579571
- EUNIS: 175873
- Flora of North America: 220011352
- FloraWeb: 4687
- GBIF: 2873844
- identyfikator iNaturalist: 167699
- IPNI: 544861-1
- ITIS: 29249
- NCBI: 586403
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2869134
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:544861-1
- Tela Botanica: 54637
- identyfikator Tropicos: 18700129
- USDA PLANTS: RALI