Lisie Wzgórze
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Wysokość |
476 m n.p.m. |
Położenie na mapie Wałbrzycha  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 50°46′44,0″N 16°15′44,7″E/50,778889 16,262417
| |
Lisie Wzgórze (niem. Fuchsberg, 476 m n.p.m.) – niewysokie, rozległe wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w paśmie Gór Wałbrzyskich, położone w centralnej części Kotliny Wałbrzyskiej. Według jednej z wałbrzyskich legend[1] na zboczu tego wzgórza znajdowała się lisia nora, w której to odkryto złoża węgla kamiennego w okolicach Wałbrzycha.
Położenie i Opis[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie położone jest w centralnej części Kotliny Wałbrzyskiej, stanowi ono naturalną granicę, pomiędzy wałbrzyskim śródmieściem, a Białym Kamieniem. W przeszłości było to miejsce eksploatacji węgla.
Pierwsze wzmianki o pozyskiwaniu surowca w okolicy Lisiego Wzgórza pochodzą z początku lat 60. XVI wieku. W 1742 mówi się już o trzech istniejących szybach wydrążonych na ok. 18 metrów, w których pracowało 9 pracowników, a w latach 60. tego wieku donoszono o 4 szybach - dwóch do pozyskiwania urobku i dwóch pełniących rolę wentylacyjną; gdzie pracować miało ok. 30 osób.
W 1791 roku u podnóża wzgórza w kierunku Starego Zdroju, zaczęto drążyć sztolnie, za namową ówczesnych władz górniczych we Wrocławiu a szczególnie jej dyrektora Fryderyka Wilhelma von Redena. Postanowiono zastosować w sztolni osiągnięcia techniczne górnictwa angielskiego, gdzie sztolnie odwadniające wykorzystywano również do wodnego transportu węgla z kopalni[2][3].
Wzniesienie w zachodniej całości porośnięte jest nieużytkami, w latach 1904-1910 na północnych zboczach wzdłuż drogi zwanej przed wojną Fuchsberg, (obecnie ulica Mikołaja Reja)[4] wybudowano pierwsze zabudowania Osiedla Wanda (oryginalna niemiecka nazwa Fuchsberg)[5]. Od połowy lat 80. do lat 90 zostało rozbudowane o osiedle domów jednorodzinnych, domów bliźniaczych i zabudowy szeregowej. Wytyczono ulice: Smoczą, Szewską i ul. Kraka[6]. W Południowo-Wschodniej części wzgórza znajduje się hałda i osadnik mułu węglowego[7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Legenda o początkach pierwszej wałbrzyskiej kopalni [online], Gazeta Wrocławska [dostęp 2022-02-26] (pol.).
- ↑ Wałbrzych: Lisia Sztolnia - tajemnice przeszłości i szansa na przyszłość - Walbrzych.dlawas.info - portal informacyjno - rozrywkowy [online], DlaWas.info [dostęp 2022-02-26] (pol.).
- ↑ Jaskinia Wierzchowska Górna - Jura Krakowsko-Częstochowska [online], pl/wp-content/uploads/2017/07/Renowacja-zabytkowej-XVIII-wiecznej-LISIEJ-SZTOLNI-w-Walbrzychu.pdf [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ ul. Reja Mikołaja, Wałbrzych - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2022-02-26].
- ↑ Osiedle Wanda (stare) - Wałbrzych [online], wikimapia.org [dostęp 2022-02-26] (pol.).
- ↑ Osiedle Wanda, Wałbrzych - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2022-02-26].
- ↑ Osadnik mułu węglowego (ul. Wysockiego), ul. Wysockiego Piotra, Wałbrzych - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2022-02-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1