Madeleine Caulier
| Data i miejsce urodzenia |
1680 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1712 |
| Zawód, zajęcie |
służąca, żołnierka |
Madeleine Caulier (ur. 1680 w Avelin, zm. 1712 pod Denain) – francuska służąca, żołnierka, bohaterka wojny o sukcesję hiszpańską, postać na poły legendarna.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Madeleine Caulier jest postacią na poły legendarną, gdyż – jak wskazuje francuska historyk Sarah Dumortier – brakuje jednoznacznych dowodów archiwalnych, które mogłyby potwierdzić, iż taka osoba rzeczywiście istniała[1].
Miała urodzić się w Avelin w 1680 roku, w okresie rządów Ludwika XIV. Była ubogą wiejską dziewczyną, która pracowała jako służąca w oberży o nazwie Le Tournebride[1][2].
11 lipca 1708 roku, w siódmym roku wojny o sukcesję hiszpańską, wojska francuskie zostały pokonane w bitwie pod Oudenaarde. Zwycięstwo to otworzyło wojskom koalicji antyfrancuskiej drogę w głąb Flandrii. 14 sierpnia tegoż roku licząca 110 tys. żołnierzy armia pod wodzą księcia Marlborough i księcia Eugeniusza Sabaudzkiego przystąpiła do oblegania silnie ufortyfikowanego Lille. Wysłana na odsiecz francuska armia nie odważyła się podjąć otwartej walki ze sprzymierzonymi, niemniej podejmowała manewry i działania dywersyjne, aby zmusić ich do przerwania oblężenia[3].
Jednym z francuskich żołnierzy, którzy służyli w garnizonie Lille, był brat Madeleine Caulier. Dziewczyna miała dzięki temu pozwolenie na przechodzenie jedną z miejskich bram[4]. Według jednej z wersji francuscy oficerowie, dowiedziawszy się o tym, poprosili ją o przekazanie wiadomości do oblężonego miasta, na co wyraziła zgodę[5]. Według innych przekazów francuski sztab zatrzymał się w oberży Le Tournebride, a Madeleine, podsłuchawszy rozmowę oficerów, którzy naradzali się nad sposobem dostarczenia wiadomości do Lille, sama zaoferowała swoją pomoc, budząc tym zdumienie zebranych[6].
Następnego dnia o poranku Madeleine wyruszyła w drogę. Nie obyło się bez trudności, w pewnym momencie miała zostać zatrzymana przez straże sprzymierzonych[4]. W odpowiedzi na pytania Anglików utrzymywała, że podróżuje do Ronchin, by odwiedzić chorego ojca (lub wuja)[1]. Doprowadzono ją przed oblicze generała Williama Cadogana, który pozwolił jej kontynuować podróż. Ostatecznie dotarła do Lille i przekazała wiadomość marszałkowi de Boufflersowi[4][a]. Przekazy nie wskazują przy tym jednoznacznie, czy dostarczyła mu ukryty list, czy też nauczyła się wiadomości na pamięć[1].
Gdy powróciła do Avelin, książę Burgundii chciał ją wynagrodzić. Odmówiła jednak przyjęcia pieniędzy[7]. Jej jedynym życzeniem było zostać żołnierzem. Prośba ta została spełniona[8]. Przebrana za mężczyznę walczyła odtąd w jednym z regimentów dragońskich[8][7]. Miała polec 24 lipca 1712 roku w zwycięskiej dla Francji bitwie pod Denain[8][9]. Według innej wersji, jednakże mniej prawdopodobnej, poległa w 1709 roku w bitwie pod Malplaquet[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Od 1881 roku imię Madeleine Caulier nosi plac w dzielnicy Fives w Lille. Nazwę „Caulier” nadano także stacji metra, którą otwarto przy tym placu w 1983 roku. W styczniu 2024 roku do władz miejskich wystosowano petycję w sprawie zmiany nazwy stacji na „Madeleine Caulier” – aby mocniej uwypuklić fakt, że nawiązuje ona do postaci kobiecej bohaterki[1][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W ostatecznym rozrachunku jej czyn nie odwrócił losów oblężenia. 8 grudnia 1712 roku marszałek de Boufflers podpisał honorową kapitulację i wraz z garnizonem opuścił cytadelę w Lille. Patrz: Lynn 2015 ↓, s. 722.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Aurore Garot: Madeleine Caulier, la Nordiste devenue soldate au 18e siècle. vozer.fr, 2024-01-21. [dostęp 2024-02-17]. (fr.).
- ↑ Village du pays de Pévèle: Avelin. paysdepevele.com. [dostęp 2024-02-19]. (fr.).
- ↑ Lynn 2015 ↓, s. 714–721.
- ↑ a b c Tranchant i Ladimir 1866 ↓, s. 317.
- ↑ Lynn 2015 ↓, s. 721–722.
- ↑ Tranchant i Ladimir 1866 ↓, s. 316–317.
- ↑ a b Tranchant i Ladimir 1866 ↓, s. 318.
- ↑ a b c Lynn 2015 ↓, s. 722.
- ↑ Tranchant i Ladimir 1866 ↓, s. 320.
- ↑ Hervine Mahaud: À Lille, une pétition lancée pour rendre son prénom de femme à la station de métro Caulier. actu.fr, 2024-01-12. [dostęp 2024-02-19]. (fr.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- John A. Lynn: Wojny Ludwika XIV: 1667–1714 [e-book/epub]. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-552-7.
- Alfred Tranchant, Jules Ladimir: Les Femmes Militaires de la France depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours. Paris: Cournol, 1866. (fr.).