Maria Bortnowska

Maria Bortnowska
Imię i nazwisko urodzenia	Maria Józefa Czarnecka
Data urodzenia	1894
Data śmierci	25 stycznia 1972
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Narodowość	Polska
Krewni i powinowaci	generał Władysław Bortnowski (szwagier)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Józefa Bortnowska (ur. 1894, zm. 25 stycznia 1972^[1]) – działaczka Polskiego Czerwonego Krzyża, żołnierz Armii Krajowej, więźniarka m.in. obozu koncentracyjnego Ravensbrück.

Życiorys

W roku 1919 wzięła udział w pracach Biura Informacyjnego, będącego wówczas sekcją Towarzystwa „Sanitariusz Polski”, które zostało przejęte przez Polski Czerwony Krzyż. W latach 30. była kierowniczką referatu Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża^[2].

W czasie II wojny światowej była żołnierzem Wojskowej Służby Kobiet Armii Krajowej. W latach 1939–1942 i 1945–1947 kierowała w Warszawie Biurem Informacyjnym Polskiego Czerwonego Krzyża. Była organizatorką pomocy ofiarom i jeńcom, rejestracji strat, łączenia rodzin, ekshumacji. Ponieważ wbrew niemieckim zarządzeniom pomagała także Żydom oraz polskim jeńcom wojennym – 23 października 1942 została aresztowana przez Gestapo i uwięziona na Pawiaku. Następnie 23 czerwca 1943 została wywieziona do więzienia Praesidium Gestapo przy Alexanderplatz w Berlinie, a w sierpniu 1943 wysłano ją do Ravensbrück (numer obozowy 20519), gdzie przebywała do wyzwolenia obozu w 1945 (opuściła go z ostatnim transportem Polek w lipcu 1945). Działała tam w polskich organizacjach podziemnych.

Po powrocie do Polski podjęła pracę w Biurze Informacyjnym PCK. 4 marca 1947 została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa pod fałszywym zarzutem współpracy z Niemcami i skazana na 3 lata więzienia. Inspiracją do procesu był fakt, iż Bortnowska w czasie wojny zbierała dane o sowieckim wykonawstwie zbrodni w Katyniu i przekazywała je przez Armię Krajową władzom polskim na emigracji. 5 czerwca 1948 po interwencjach byłych więźniarek z Ravensbrück została zwolniona z więzienia. Podjęła pracę w Naczelnej Organizacji Technicznej, skąd odeszła na emeryturę. Po 1956 roku zrehabilitowana.

Maria Bortnowska pochowana jest w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 208-1-27,28)^[3].

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)^[4]
Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[2]

Przypisy

↑ Maria Bortnowsa, Historia Kobiet. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)].
↑ ^a ^b M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ Cmentarz Stare Powązki: CZARNECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-02-12] .
↑ M.P. z 1938 r. nr 271, poz. 636 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

Życiorysy więźniarek obozu Ravensbrück. [dostęp 2012-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-30)].
Lanckorońska Karolina, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2002, ISBN 83-240-0077-1.
Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.

[1] Maria Bortnowsa, Historia Kobiet. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)].

[:0-2] M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[3] Cmentarz Stare Powązki: CZARNECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-02-12] .

[4] M.P. z 1938 r. nr 271, poz. 636 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[1]

[2]

[3]

[4]