Marin Sirdani
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
Marin Sirdani (ur. 17 stycznia 1885 w Gusinju, zm. 14 lutego 1962 w Szkodrze) – albański franciszkanin, duchowny i teolog katolicki, nauczyciel oraz publicysta; jeden z najwybitniejszych albańskich etnografów[1], w swoich pracach opisywał między innymi życie Skanderbega[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kształcił się w kolegium franciszkańskim w Szkodrze, następnie wstąpił do zakonu franciszkańskiego oraz podjął studia teologiczne i filozoficzne na Uniwersytecie w Grazu[3][1] lub na Uniwersytecie Wiedeńskim[4][5]; studia ukończył w 1909 roku[6]. Wrócił na teren Albanii, gdzie przyjął święcenia kapłańskie oraz pełnił posługę kapłańską, następnie pracował jako nauczyciel w Troshanie[4]. Po I wojnie światowej nauczał historii[7] oraz religii katolickiej[3] w szkoderskiej szkole Illyricum[5], której był dyrektorem[4][1] w latach 1932–1938[8].
Podczas II wojny światowej publikował materiały etnograficzne i folklorystyczne dla czasopism Hylli i Dritës oraz Leka[3][4][5]. Po przejęciu przez Mehmeta Shehu stanowiska premiera Albanii w 1954 roku, wydano nakaz aresztowania Marina Sirdaniego[5] z powodu przynależności do zakonu franciszkańskiego oraz pełnienia posługi kapłańskiej[4][5]. Miał być początkowo skazany na roboty przymusowe, jednak karę zamieniono na 2 lata pozbawienia wolności[4][5]. Po odbyciu wyroku miał negocjować z władzami w kwestii statusu Kościoła katolickiego w Albanii, jednak z powodu wyrażenia sprzeciwu ponownie trafił do więzienia, z którego został zwolniony pod koniec 1959 lub na początku 1960 roku[1].
Zmarł 14 lutego 1962 roku w Szkodrze z powodu gruźlicy[1].
Prace
[edytuj | edytuj kod]- Për historinë kombëtare[3][4][9]
- Vepra kombëtare e Françeskanëve[4]
- Legjenda e Gjergj Kastriotit (1925)[5][1]
- Skenderbegu mbas gojëdhanash (1926)[4][9]
- Zêmbra e Skanderbegut (1931)[2]
- Kërkim mí vorrin e Skanderbegut (1932)[2]
- Nji rival i Skanderbegut (1932)[2]
- Në shka fajiset Skanderbegu (1935)[2]
- Vepra atdhetare e Françeskanvet në Shqipëri (1940)[3]
- Shqipnia e Shqiptarëve (1941)[3][5][9]
- Historija e provincës françeskane në Shqipëri (1942)[4][5]
Kilka tysięcy stron jego rękopisu została spalona przez funkcjonariuszy Sigurimi[5][1][9], a według Zefa Pllumiego, 5 lub 6 prac Sirdaniego było niewydanych[4].
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Kontributi i katolikëve në Shqipëri[3][5]
- Për çka fajësohet Skënderbegu[4][5][1]
- Nora e Kelmendit[3][4][5]
- Varri i Skënderbeut[4][5]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Syn Dakë[1] i Marii Smajli[10]; matka zmarła we wczesnym dzieciństwie Marina[11][12]. Miał młodszego brata Aleksandra[11][12][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Daniel Gàzulli: Daniel Gàzulli: Vëllaznit Sirdani. kosova.albemigrant.com, 2010-10-07. [dostęp 2010-12-02]. (alb.).
- ↑ a b c d e Marlekaj 2018 ↓, s. 133.
- ↑ a b c d e f g h Doka 2014 ↓, s. 58.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Atë Marin Sirdani, françeskan e studiues i historisë, në përvjetorin e vdekjes. archivioradiovaticana.va, 2016-02-14. (alb.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Vëllaznit Sirdani -V-. rrezore.com, 2010-12-10. (alb.).
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 46.
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 233.
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 189.
- ↑ a b c d e Kolec Topalli: Kolec Topalli: Communist Persecution in Albanian Studies. albanianhistory.net, 2010. (ang.).
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 130.
- ↑ a b Ulqini 1999 ↓, s. 74.
- ↑ a b Pllumi 2009 ↓, s. 297.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kahreman Ulqini, Faktorë kulturorë e fetarë: nga kombësia tek kombi: sprovë, Szkodra: Idromeno, 1999, ISBN 978-99927-623-3-2.
- Donat Kurti, Provinça Françeskane Shqiptare, Szkodra: Botime Françeskane, 2003, ISBN 99927-789-1-1.
- Zef Pllumi, Rrno vetëm për me tregue, Tirana: Shtëpia Botuese 55, 2009, ISBN 978-99943-799-8-9.
- Griselda Doka, Francescani d’Albania: p. Marin Sirdani O. F. M. (1885-1962) cultore di storia e letteratura, 2014, ISBN 978-88-8234-183-1.
- Luigj Marlekaj, Skanderbegu në traditat popullore shqiptare, Szkodra: Botime Françeskane, 2018, ISBN 978-99956-97-73-0.
- Urodzeni w 1885
- Zmarli w 1962
- Albańscy franciszkanie (OFM)
- Albańscy duchowni katoliccy
- Albańscy teolodzy katoliccy
- Albańscy historycy
- Albańscy nauczyciele
- Albańscy publicyści
- Ludzie związani ze Szkodrą
- Ludzie związani z Austro-Węgrami
- Absolwenci uczelni w Austrii
- Albańscy filozofowie XX wieku
- Albańskie ofiary prześladowań komunistycznych 1944–1991
- Zmarli na gruźlicę
- Albańscy etnografowie
- Więźniowie w Albanii