Medialab

Medialab, media lab (z łaciny: liczba mnoga słowa medium, nośnik, plus skrót od laboratorium, pracownia) – forma interdyscyplinarnego działania umożliwiająca wspólną pracę i uczenie się osób o różnych umiejętnościach z wykorzystaniem mediów i technologii.

Poprzez wymianę doświadczeń i wiedzy między osobami o zróżnicowanych kompetencjach, np. artystami, projektantami, programistami, edukatorami, aktywistami społecznymi i badaczami, możliwe są prace zmierzające do zdefiniowania i rozwiązania problemów przy wykorzystaniu metod pracy projektowej. Działania medialabowe mogą mieć charakter edukacyjny, artystyczny, społeczny lub badawczy, często niekomercyjny i eksperymentalny. Specyfiką działań medialabowych jest dążenie do otwartości, przejawiającej się w wykorzystaniu otwartych licencji, narzędzi, danych, języków i zasobów. Medialab wartościuje pracę zespołową, umożliwiającą wielość perspektyw w podejściu do rozwiązywania problemów.

Historia

Uznaje się, że pierwszy media lab na świecie powstał jako wydział szkoły architektury i urbanistyki wchodzącej w skład Massachusetts Institute of Technology. MIT Media Lab został założony przez profesora MIT Nicholasa Negroponte i byłego rektora uczelni Jerome’a Wiesnera w 1985 roku. Wydział specjalizuje się w pracach nad projektami łączącymi technologie i multimedia. Sławę przyniosły mu publikacje na łamach Wired i Red Herring o praktycznych wynalazkach z zakresu m.in. sieci bezprzewodowych, sieci sensorowych, przeglądarek internetowych i systemu World Wide Web.

Po najbardziej znanym Media Labie MIT powstały one także w innych miejscach na świecie – nie zawsze przy instytucjach naukowych. Przykłady z Europy to Medialab Prado i Media Lab Helsinki.

Medialaby w Polsce

Pierwszy w Polsce media lab został zorganizowany pod hasłem „Obóz Kultury 2.0” w ramach projektu Kultura 2.0 w dniach 12–16 sierpnia 2010 roku we wsi Chrzelice pod Prudnikiem. Spotkanie około 50 osób stanowiło pierwsze podejście do stworzenia trwałej platformy współpracy osób działających na polach edukacji, aktywizmu, sztuki i techniki. MediaLab Chrzelice został zorganizowany z inicjatywy Fundacji Ortus, Mirosława Filiciaka (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej) oraz Alka Tarkowskiego (Creative Commons Polska, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego). Partnerami projektu byli: Narodowy Instytut Audiowizualny, Creative Commons Polska oraz Komisja Historii i Tradycji Ziemi Chrzelickiej.

W ramach Obozu Kultury 2.0 – MediaLab Chrzelice odbyła się seria prezentacji na temat Kultury 2.0 i występów artystycznych. Stworzono również pamiątkowy mural. Uzupełnienie stanowiło doroczne lokalne święto – Dni Chrzelic. Główną część Obozu Kultury 2.0 stanowiły cztery warsztaty z wykorzystaniem technologii cyfrowych: muzycznych instalacji interaktywnych w oparciu o program Pure Data (prowadzone przez artystę i informatyka Pawła Janickiego z Centrum Sztuki WRO); projektowania urządzeń elektronicznych gadżetów na bazie platformy Arduino (Daniel Soltis z Tinker London); digitalizacji lokalnego dziedzictwa w ramach m.in. projektu OpenStreetMap (Marcin Wilkowski z Ośrodka Karta, Maciej Rynarzewski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Alek Tarkowski); warsztaty audiowizualne z wykorzystaniem oprogramowania Fluxus (Melinda Sipos i Gábor Papp z Kitchen Budapest).

Doświadczenia z Obozu Kultury 2.0 zostały udokumentowane w seriach zdjęć, filmów i artykułów. Stały się też przedmiotem publikacji w formie elektronicznej i drukowanej z dołączoną płytą z zapisem wykładów, koncertów oraz wywiadów z uczestnikami i prowadzącymi obóz. W 2011 Fundacja „Ortus” opublikowała zbiór tekstów teoretycznych i porad z zakresu tworzenia medialabów. W okresie grudzień 2012-styczeń 2013 Fundacja „SocLab” i Fundacja „Ortus” przeprowadziły badanie oceniające działania na rzecz budowy stałych instytucji typu medialab w Polsce.

W Katowicach od 2012 roku – jako część Katowice Miasto Ogrodów – Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek – działa Medialab Katowice.

W Gdańsku, przy Instytucie Kultury Miejskiej, działa Medialab skoncentrowany na cyfrowych zasobach instytucji kultury, popularyzacji i ponownym wykorzystaniu domeny publicznej. Projekty medialabowe angażują zespoły łączące pracowników instytucji kultury, programistów, bibliotekarzy itp. Wśród działań znajdują się szkolenia, warsztaty i konsultacje dla sektora kultury oraz rozwiązywanie konkretnych problemów związanych z konkretną instytucją. Projekt [1] PANkreator – efekt współpracy z PAN Biblioteką Gdańską.

Publikacje

• Karol Piekarski (red.): Przyjemność eksperymentowania. Medialab Katowice 2012 (Katowice Miasto Ogrodów, 2012)
• Karol Piekarski (red.): Metody badania i odkrywania miasta oparte na danych (Katowice Miasto Ogrodów, 2015)

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa MediaLab Chrzelice – Obóz Kultury 2.0. obozkultury20.artklaster.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-15)].
• Strona internetowa Medialabu Katowice