Miodaczek złotoskrzydły
| Phylidonyris pyrrhopterus[1] | |||
| (Latham, 1801) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
miodaczek złotoskrzydły | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Miodaczek złotoskrzydły[4] (Phylidonyris pyrrhopterus) – gatunek małego ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae), występujący endemicznie w południowo-wschodniej Australii i na Tasmanii. Nie jest zagrożony.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Miodaczek złotoskrzydły po raz pierwszy opisany został przez Johna Lathama w roku 1801 jako Certhia pyrrhoptera[5]. Natomiast George Shaw w 1812 roku oznaczył ten gatunek jako Certhia australasiana[6]. Inne synonimy to Melithreptus melanoleucus Vieillot w 1817[7] oraz Meliphaga inornata John Gould w roku 1838[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Epitet gatunkowy ptaka pochodzi z greki, w której pyrrhos oznacza „ogień”, a pteron – „skrzydło”.
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Obecnie (2021) wyróżnia się dwa podgatunki w obrębie gatunku P. pyrrhopterus[9][10]:
- P. pyrrhopterus pyrrhopterus – południowo-wschodnia Australia i Tasmania
- P. pyrrhopterus halmaturinus – południowo-środkowa Australia i Wyspa Kangura
Opisane podgatunki, które nie zyskały akceptacji to: indistinctus (Mount Lofty, południowa Australia) – uznany za niewystarczająco odróżniający się od halmaturinus, oraz rex (wyspa King w cieśninie Bassa) i inornatus (Tasmania) zsynonimizowane z podgatunkiem nominatywnym[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała miodaczka złotoskrzydłego wynosi 14–17 cm[10]. Masa ciała[10]:
- podgatunek nominatywny: samce 15–23 g, samice 12–20 g
- podgatunek halmaturinus: samce średnio 15,2 g, samice średnio 12,5 g
Gatunek wykazuje dymorfizm płciowy – samiec jest ciemnoszary z jasnymi żółtymi końcówkami skrzydeł, jasnoszary brzuch oraz wąskie, białe pasy na głowie powyżej oka, na krawędziach skrzydeł oraz łatka na piersi. Samica jest oliwkowoszara z podobnymi mniej wyrazistymi oznaczeniami. Obie płcie mają długie zakrzywione do dołu dzioby.
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Miodaczek złotoskrzydły zamieszkuje różne typy siedlisk, od przybrzeżnych wrzosowisk, wilgotnych lasów twardolistnych po lasy górskie. Często występuje w wilgotnych wąwozach lub w gęstych zaroślach drzewa herbacianego, rzadko jest widywany na obszarach półsuchych. Pojawia się w miejskich parkach i ogrodach, zwłaszcza jesienią i zimą na wybrzeżach, czasami widywany na plantacjach sosny[11].
Sezon lęgowy trwa od lipca do marca. Pary gniazdują samotnie lub w luźnych koloniach. Samiec broni terytorium, a samica zajmuje się budową gniazda. Jest ono dobrze ukryte i znajduje się nisko w środku krzewu, często w pobliżu wody. W zniesieniu 1–3 jaja, zwykle 2; wysiaduje je samica przez około 13 dni. Karmieniem piskląt zajmują się oboje rodzice, a młode są w pełni opierzone po 13 dniach od wyklucia[11].
Pożywieniem miodaczków złotoskrzydłych jest nektar kwiatowy, owoce oraz owady. Żerują najczęściej parami, niekiedy w małych stadach[11].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje miodaczka złotoskrzydłego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Phylidonyris pyrrhopterus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Crescent Honeyeater (Phylidonyris pyrrhopterus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (ang.).
- ↑ a b Phylidonyris pyrrhopterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Latham, J.: Supplementum Indicis Ornithologici, sive Systematis Ornithologiae. London: G. Leigh, J. & S. Sotheby, 1801, s. xxxviii. (łac.).
- ↑ Shaw, G.: General Zoology, or Systematic Natural History. Aves. T. VIII (cz. I). London: Kearsley, Wilkie & Robinson, 1812, s. 226. (ang.).
- ↑ Vieillot, L.P.. „Nouveau Dictionnaire d'Histoire Naturelle, appliquée aux arts, principalement à l'Agriculture, à l'Écomomie rurale et domestique, à la Médecine, etc. Par une société de naturalistes et d'agriculteurs. Nouvelle edition”. 14, s. 328, 1817. Paris: Déterville. (fr.).
- ↑ Gould, J.: A Synopsis of the Birds of Australia, and the Adjacent Islands. T. IV. London: J. Gould, 1838, s. 5 (Appendix). (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Honeyeaters. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-29]. (ang.).
- ↑ a b c d Higgins, P., Christidis, L. & Ford, H.: Crescent Honeyeater (Phylidonyris pyrrhopterus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-08)].
- ↑ a b c Crescent Honeyeater. [w:] Birds in Backyards [on-line]. BirdLife Australia. [dostęp 2021-01-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).