Morskie Oko (Sopot)
54°26′34″N 18°33′02″E/54,442778 18,550556 Widok na staw z powietrza, od strony południowo-wschodniej | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Wysokość lustra |
34,2 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
0,47 ha |
Położenie na mapie Sopotu  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
| 54°26′34″N 18°33′02″E/54,442778 18,550556
| |
Morskie Oko lub Jezioro Nowowiejskiego – staw w Polsce, na terenie Sopotu[1].
Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Staw, który według państwowego rejestru nazw geograficznych nazywany jest jeziorem[1], leży na terenie parku w Dolinie Prątki w Sopocie, w pobliżu ulicy Stanisława Moniuszki, w odległości ok. 1,5 km od brzegu Morza Bałtyckiego[2] i 350 m od Opery Leśnej[3]. Ta część miasta nazywana jest Górnym Sopotem[4][2]. Nazwa oboczna zbiornika wodnego to Jezioro Nowowiejskiego[1]. Wywodzi się ona od nazwiska polskiego kompozytora i muzyka Feliksa Nowowiejskiego[5].
Powierzchnia stawu leżącego w zagłębieniu terenu, w otoczeniu obszarów rekreacyjnych wynosi 0,47 ha – jest to największy zbiornik wodny miasta[5][6]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 34,2 m n.p.m.[2] Leży w zlewni bezpośredniej Morza Bałtyckiego o nazwie: Przymorze od Kamiennego Potoku do Pot. Oliwskiego[7][8]. Wypływa z niego w całości zarurowany Potok Wiejski, który w części przebiega pod ulicą Bohaterów Monte Cassino[5]. W przeszłości płynął on otwartym kanałem, a na jego biegu znajdowały się liczne stawy[5].
Zbiornik wodny jest glinianką, powstał w sposób sztuczny w miejscu wyrobiska służącego pobliskiej cegielni, która została opisana na mapie z 1843/44 roku jako „Lehm Gr.”[5] Staw został utworzony prawdopodobnie w pierwszej połowie lat 30. XX w.[5] Wcześniej w miejscu tym znajdowała się łąka, którą przecinała tak zwana „Droga do Cegielni”[5].
Zbiornik wodny pełni funkcje retencyjne, włączony jest w system kanalizacji deszczowej miasta[6]. Zaopatrzony jest w przepompownię[5].
W czasie swojego istnienia staw podlegał licznym rewitalizacjom[5], powstała m.in. okalająca brzegi ścieżka[3]. W pobliżu wschodniego krańca znajduje się założona w 2000 roku karczma góralska „Harnaś”[2][3][9]. Wcześniej zbiornik wodny graniczył z ogrodem botanicznym będącym częścią parku[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 83332
- ↑ a b c d Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2024-06-05].
- ↑ a b c Jeziorko Nowowiejskiego czyli sopockie Morskie Oko [online], wsopocie.eu.
- ↑ Uchwała Nr XXXV/607/06 – w sprawie wystąpienia o ustalenie urzędowych nazw części miasta Sopotu oraz o zniesienie urzędowej nazwy części miasta Sopotu [online] [dostęp 2024-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-07-11].
- ↑ a b c d e f g h i j Staw Nowowiejskiego - Morskie Oko [online], dawnysopot.pl [dostęp 2024-06-03] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-22].
- ↑ a b Zbiorniki i stawy retencyjne (otwarte, zamknięte) [online], sopot.pl [dostęp 2024-06-04].
- ↑ Informatyczny System Osłony Kraju, Hydroportal [online] [dostęp 2024-06-03].
- ↑ Halina Czarnecka (red.), Atlas podziału hydrograficznego Polski. Część 2. Zestawienia zlewni, Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 2005, s. 458, ISBN 83-88897-66-7.
- ↑ Sopocki Harnaś przyjmuje gości od ponad 20 lat. Co góralska chata robi nad morzem? [WIDEO] [online], wsopocie.eu, 19 czerwca 2022 [dostęp 2024-06-05].