Przejdź do zawartości

Nabożeństwo o północy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nabożeństwo o północy[1][a] (gr. Μεσονυκτικόν, cs. połunoszcznica) – jedno z nabożeństw cyklu dobowego w tradycji Kościoła prawosławnego i katolickich Kościołów wschodnich.

Znaczenie nabożeństwa

[edytuj | edytuj kod]

Symbolika nabożeństwa o północy ma następujące podstawowe znaczenia: wierni gromadzą się w nocy na wzór aniołów wychwalających Boga w każdym czasie, na pamiątkę ponownego przyjścia Chrystusa oraz zmartwychwstania umarłych. Ponadto cisza północna sprzyja modlitewnemu skupieniu[2].

Zgodnie ze swoją nazwą, nabożeństwo to powinno być odprawiane o północy. W praktyce liturgicznej, także w monasterach, odprawiane jest we wczesnych godzinach rannych (przed wschodem słońca) razem z jutrznią i pierwszą godziną kanoniczną[3].

Porządek nabożeństwa o północy

[edytuj | edytuj kod]

Nabożeństwo rozpoczyna kapłan aklamacją (cs. wozgłas) Błogosławiony Bóg nasz, po której lektor odczytuje zwykłe modlitwy początkowe (Cariu Niebiesnyj, Trisagion, mała doksologia, modlitwa do Trójcy Przenajświętszej, trzykrotnie Kyrie eleison – cs. Hospodi pomiłuj, Ojcze nasz[4])[1]. Następnie wygłaszane są wezwania Przyjdźcie, pokłońmy się[5]. Po nich następuje lektura psalmu 50 i siedemnastej kafizmy[1]. Następnie odczytywany jest Symbol Wiary[1], po którym ponownie wygłaszane są Trisagion, modlitwa do Trójcy Przenajświętszej i Ojcze nasz. Po aklamacji kapłana Albowiem Twoje jest królestwo (cs. Jako Twoje jest' carstwo) następuje śpiew troparionów mówiących o powtórnym nadejściu Chrystusa i o Sądzie Ostatecznym – Oto oblubieniec nadchodzi (cs. Sie żenich gradiet)[6][6] (nawiązujący do przypowieści o pannach mądrych i głupich[2]), Dzień ten straszny (cs. Dień on strasznyj). Trzeci troparion stanowi zwrot do Matki Bożej[7]. Po nim czterdzieści razy wygłasza się Hospodi pomiłuj i modlitwę Chryste Boże, który w każdym czasie (cs. Iże na wsiakoje wriemia)[8]. Po modlitwie lektor trzykrotnie recytuje Hospodi pomiłuj, wygłasza małą doksologię i modlitwę Czcigodniejszą od cherubinów (cs. Czestniejszuju Chieruwim), po czym prosi kapłana o błogosławieństwo dla zebranych[9]. Aklamacja duchownego kończy pierwszą część nabożeństwa. Druga rozpoczyna się modlitwą św. Efrema Syryjczyka z pokłonami do ziemi[10]. Następnie wygłaszana jest modlitwa Władyko Boże Otcze Wsiedierżytielu[11] oraz psalmy 120 i 133 oraz odpowiednie tropariony, kondakiony i modlitwy w intencji zmarłych[1]. Całość kończy rozesłanie (cs. odpust). W praktyce liturgicznej klasztorów Athosu nabożeństwo o północy jest dłuższe i zawiera dodatkowe modlitwy przebłagalne i ektenię, dopiero po niej następuje rozesłanie[12][13].

Nieco odmienny przebieg ma nabożeństwo o północy w sobotę, gdzie kafizmę siedemnastą zastępuje kafizma dziewiąta. Natomiast w niedzielę w zastępstwie psalmów czytany jest kanon do Trójcy Świętej[1].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Także spotykane określenia w języku polskim: nokturn, czuwanie o północy. Por. Beniamin (Krasnopiewkow): Nowe Tablice, czyli o Cerkwi, liturgii, nabożeństwach i utensyliach cerkiewnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 126. ISBN 978-83-233-2394-5.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f Bondaruk K.: Nabożeństwa cyklu dobowego cz. I – godziny kanoniczne, połunoszcznica. [dostęp 2011-07-13]. (pol.).
  2. ↑ a b Beniamin (Krasnopiewkow): Nowe Tablice, czyli o Cerkwi, liturgii, nabożeństwach i utensyliach cerkiewnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 126–128. ISBN 978-83-233-2394-5.
  3. ↑ Beniamin (Krasnopiewkow): Nowe Tablice, czyli o Cerkwi, liturgii, nabożeństwach i utensyliach cerkiewnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 86. ISBN 978-83-233-2394-5.
  4. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  5. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  6. ↑ a b Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  7. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  8. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  9. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  10. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  11. ↑ Часослов. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  12. ↑ Часослов. [dostęp 2015-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  13. ↑ Часослов. [dostęp 2015-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nabożeństwo_o_północy&oldid=71156226”