Natives Land Act, 1913
Natives Land Act, 1913 (nazwane później Bantu Land Act, 1913 i Black Land Act, 1913; ustawa nr 27 z 1913) – ustawa Parlamentu Południowej Afryki regulująca zasady nabywania praw do gruntów. Stanowiła ważną część polityki Apartheidu, ograniczając prawo prywatnej własności ziemi wobec czarnoskórej populacji (stanowiącej ponad 80% obywateli kraju) do 13% terytorium Południowej Afryki (z wąsko określonymi indywidualnymi wyjątkami) – z reguły, obszarów o niskiej wartości rolnej. Ustawa została uchylona w 1991 r. w trakcie demontażu Apartheidu.
Przegląd[edytuj | edytuj kod]
Natives Land Act z 1913 było pierwszą znaczącą reformą wprowadzającą segregację populacji w RPA. Na przełomie 19. i 20. wieku rolnictwo i prywatna przedsiębiorczość przeżywały w tym kraju dynamiczny rozwój. Przegląd dokumentacji historycznej dokonany przez Bundy'ego świadczy o wzrastającym aktywnym udziale i konkurencji ludności czarnoskórej na rynkach prywatnych[1]. Na podstawie takich danych, Acemoğlu i Robinson, i inni badacze wskazują, że NLA posłużyło do ograniczenia wolności ekonomicznej i politycznej czarnej populacji, i utrwalenia uprzywilejowanej pozycji zamożnych białych przedsiębiorców[2]. Ustawa uderzyła też w uboższych białych rolników wśród których cieszyła się dużym poparciem, a którzy korzystali z pracy czarnoskórych najemników i handlu z czarnoskórymi sąsiadami[3].
Prawo z 1913 r. zabraniało kupna i sprzedaży gruntów pomiędzy czarnoskórymi i białoskórymi obywatelami. Zakazywało również oddawania ziemi do dyspozycji na zasadzie połownictwa lub pańszczyzny, oraz skrajnie ograniczało możliwość najmu ziemi przez czarnych rolników. Tereny dostępne dla czarnoskórej ludności zostały w dużej mierze skomunalizowane i przekazane pod kontrolę wodzów plemiennych. Mieszkanie poza takimi rezerwatami było legalne jedynie pod warunkiem pracy poza nimi. Ustawa wiązała ponadto część praw wyborczych z posiadaniem ziemi, odbierając prawo głosu dużej części czarnoskórej populacji.
Opozycja wobec przegłosowania ustawy nie miała dużej siły. Działacze tacy jak John Dube uczestniczyli w konsultacjach parlamentarnych, podejmowali akcje edukacyjne, poszukiwali wsparcia w Wielkiej Brytanii i możliwości obejścia prawa, nie udało im się jednak powstrzymać jego wprowadzenia[4][5].
Skutki[edytuj | edytuj kod]
Raport rządowej komisji Beaumonta z 1916 r. wskazuje, że wprowadzenie prawa wiązało się z chaosem i złożoną reakcją opinii publicznej. Wielu legalnych czarnych właścicieli ziemi zostało poddanych przez sąsiadów bezprawnej ewikcji[6]. Ustawa odebrała większości mieszkańców RPA prawo do posiadania ziemi na długą część 20. wieku. W 2010 r. nadal jedynie 18% ziemi w tym kraju należy do obywateli czarnoskórych; w dużej mierze wzrost ten uzyskany został z zasobów państwowych[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Colin Bundy, The Rise and Fall of the South African Peasantry, University of California Press, 1979, ISBN 978-0-520-03754-0 [dostęp 2018-04-30] (ang.).
- ↑ 9: Reversing development, i następne, [w:] James Robinson, Daron Acemoğlu, Why nations fail: the origins of power, prosperity, and poverty, Reprint edition, New York: Currency, 2013, ISBN 978-0-307-71921-8, OCLC 729065001.
- ↑ Peter L. Wickins, The Natives Land Act of 1913: A Cautionary Essay on Simple Explanations of Complex Change, „The South African Journal of Economics”, 49 (2), 1981, s. 65–89, DOI: 10.1111/j.1813-6982.1981.tb00694.x, ISSN 0038-2280 [dostęp 2018-04-30] (ang.).
- ↑ Harvey M. Feinberg, Protest in South Africa : prominent black leaders' commentary on the Natives Land Act, 1913-1936, „Historia”, 51 (2), 1 listopada 2006, ISSN 0018-229X [dostęp 2018-04-30] (ang.).
- ↑ Shula Marks, The Ambiguities of Dependence: John L. Dube of Natal, „Journal of Southern African Studies”, 1 (2), 1975, s. 162–180, JSTOR: 2636569 [dostęp 2018-04-30].
- ↑ Report of the Natives Land Commission, (m.in. punkt 26), Cape Town: Cape Times Limited, government printers, 1916 [dostęp 2018-04-30].
- ↑ Andrzej Polus, Mikołaj Cześnik, Reforma rolna w Zachodniej Prowincji Przylądkowej Republiki Południowej Afryki, „Politeja”, 43, 2016, s. 121–138, DOI: 10.12797/Politeja.13.2016.43.05 [dostęp 2018-04-30].