Przejdź do zawartości

Nothofagus dombeyi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nothofagus dombeyi
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

bukanowate

Rodzaj

bukan

Gatunek

Nothofagus dombeyi

Nazwa systematyczna
Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst.
Bidr. Egefam. 24 1872[3]
Synonimy
  • Fagus dombeyi Mirb.
  • Fagus dombeyi var. microphylla Phil.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst. – gatunek rośliny z rodziny bukanowatych (Nothofagaceae). Występuje naturalnie w środkowej części Chile oraz Argentynie[5][6] (w prowincjach Chubut, Neuquén oraz Río Negro[7]). Jest gatunkiem żywotnym[8]. Do Europy został sprowadzony w 1916 roku[9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Zimozielone drzewo dorastające do 20 m wysokości i 10 m szerokości. Pokrój jest stożkowy[10]. Kora początkowo ma czarniawą barwę i jest poprzecznie pomarszczona, jednak z wiekiem staje się szorstka i łuszcząca się czerwonymi lub szarymi płatami[8].
Liście
Ulistnienie jest naprzemianległe. Liście są pojedyncze[9]. Ich blaszka liściowa jest gruba, sztywna, błyszcząca i ma eliptyczny kształt, najszersza w pobliżu nasady[6][8][11]. Mierzy 2–3 cm długości oraz 1 cm szerokości, jest nieregularnie drobno ząbkowana na brzegu, ma zaokrągloną nasadę i ostry lub tępy wierzchołek[6][8]. Górna powierzchnia ma ciemnozieloną barwę, natomiast od spodu są blade z małymi ciemnymi plamkami. Użyłkowanie liści jest wyraźne[11]. Ogonek liściowy jest nagi i ma 1 mm długości[6].
Kwiaty
Są niepozorne, rozdzielnopłciowe, mają czerwoną barwę[11]. Kwiaty męskie są zebrane po 3 w kwiatostany, mierzą 2–3 mm średnicy i mają 8–15 pręcików. Kwiaty żeńskie są zebrane po 3 w kwiatostany[6].
Owoce
Drobno owłosione orzechy osadzone po 3 w kupulach dorastających do 2–5 mm długości. Kupule powstają ze zrośnięcia czterech liści przykwiatowych. Dojrzałe orzechy rozłupują się[6][8].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie w lasach zrzucających liście. Występuje na wysokości do 2500 m n.p.m.[6] Charakteryzuje się szybkim wzrostem. Teoretycznie jest gatunkiem zimozielonym, lecz podczas srogich zim może tymczasowo zrzucić liście[11]. Jest częściowo mrozoodporny – znosi spadki temperatury do –5 °C. Najlepiej rośnie na stanowiskach w pełnym nasłonecznieniu[10]. Kwiaty zapylane są przez owady[11].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ma zastosowanie jako surowiec drzewny[7][12].

Ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii LC – gatunków najmniejszej troski[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-19] (ang.).
  3. a b Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst.. The Plant List. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
  4. a b M. Barstow, H. Baldwin, M.C. Rivers, Nothofagus dombeyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-02-21] (ang.).
  5. Discover Life: Point Map of Nothofagus dombeyi. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
  6. a b c d e f g Nothofagus dombeyi. Plantes & botanique. [dostęp 2017-02-19]. (fr.).
  7. a b Taxon: Nothofagus dombeyi (Mirb.) Blume. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
  8. a b c d e O. Johnson, D. More: Przewodnik Collinsa. Drzewa. 1600 gatunków i odmian drzew rosnących w Europie. Multico Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7073-643-9. (pol.).
  9. a b T. Russell: Arbres du monde. Larousse, 2013, s. 160. ISBN 978-2-03-587199-2. (fr.).
  10. a b Ch. Brickell: The Royal Horticultural Society. Gardeners’ Encyclopedia of Plants and Flowers. London: Dorling Kindersley Limited, 1994, s. 47. ISBN 978-0-7513-0147-2. (ang.).
  11. a b c d e T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 149. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).
  12. D.J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 492. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).