Nużeniec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Nużeńce)
Nużeniec
Demodex
Owen, 1843
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Podgromada

roztocze

Rząd

Trombidiformes

Podrząd

Prostigmata

Nadrodzina

Cheyletoidea

Rodzina

nużeńcowate

Rodzaj

nużeniec

Nużeniec psi

Nużeniec (Demodex) – rodzaj roztoczy z rzędu Trombidiformes i rodziny nużeńcowatych. Obejmuje komensale[1], bytujące głównie w torebkach włosowych i gruczołach łojowych ssaków. Mają kształt cygara o długości 0,15–0,3 mm, a więc widoczne są jedynie pod mikroskopem. Na przedniej części ciała pasożyta znajdują się 4 pary kikutowych odnóży, które umożliwiają mu tylko bardzo powolne przesuwanie się do przodu wzdłuż włosa. Nużeńce nie drążą kanałów w skórze, jak świerzbowce, ani nie wysysają krwi. Stąd wywoływany przez nie świąd nie jest zbyt silny. Wywołują chorobę zwierząt zwaną nużycą. U człowieka wywołują chorobę zwaną demodeciodozą. U ludzi inwazja dotyczy głównie głowy oraz twarzy. U zwierząt w zależności od gatunku rozmieszczenie pasożytów może być różne. Roztocza zagnieżdżają się w torebkach włosowych i gruczołach łojowych. Tu składają jaja, z których rozwijają się larwy, a z nich w ciągu miesiąca dojrzałe płciowo nużeńce.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1843 roku przez Richarda Owena. Obejmuje ponad setkę opisanych gatunków, przy czym status systematyczny niektórych wymaga weryfikacji[2].

Do rodzaju tego należą[3][4]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Aida Corina Badescu, Luminita Smaranda Iancu, Laura Statescu, Demodex: commensal or pathogen?, „Revista Medico-Chirurgicala a Societatii De Medici Si Naturalisti Din Iasi”, 117 (1), 2013, s. 189–193, ISSN 0048-7848, PMID24505913 [dostęp 2017-08-12].
  2. Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. A new genus and species of demodecid mites from the tongue of a house mouseMus musculus: description of adult and immature stages with data on parasitism. „Medical and Veterinary Entomology”. 30 (2), s. 135–143, 2016. The Royal Entomological Society. DOI: 10.1111/mve.12167. 
  3. genus Demodex Owen, 1843. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2022-12-08].
  4. Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. The biodiversity of demodecid mites (Acariformes: Prostigmata), specific parasites of mammals with a global checklist and a new finding for Demodex sciurinus. „Diversity”. 12, s. 261-299, 2020. DOI: 10.3390/d12070261. 
  5. J.N. Izdebska, L. Rolbiecki. Demodex lutrae n. sp. (Acari) in European otter Lutra lutra (Carnivora: Mustelidae) with data from other demodecid mites in carnivores. „J. Parasitol.”. 100, s. 784-789, 2014. DOI: 10.1645/14-532.1. 
  6. Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. New Species of Demodex (Acari: Demodecidae) With Data on Parasitism and Occurrence of Other Demodecids of Rattus norvegicus (Rodentia: Muridae). „Annals of the Entomological Society of America”. 107 (4), s. 740–747, 2014. Entomological Society of America. DOI: 10.1603/AN13123. 
  7. Karolina Cierocka, Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki, Mateusz Ciechanowski. The Occurrence of Skin Mites from the Demodecidae and Psorergatidae (Acariformes: Prostigmata) Families in Bats, with a Description of a New Species and New Records. „Animals”. 12, 2022. DOI: 10.3390/ani12070875. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Stefański W., Parazytologia weterynaryjna tom II, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1970, str 254-260.