Przejdź do zawartości

Obniżowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obniżowate
Liocranidae
Simon, 1897
Ilustracja
Knapiatek brązowy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

pająki wyższe

(bez rangi) Entelegynae
Rodzina

obniżowate

Zasięg występowania
Mapa występowania
Samica Itatsina praticola
Obniż

Obniżowate (Liocranidae) – rodzina pająków z podrzędu Opisthothelae i infrarzędu pająków wyższych. Grupa kosmopolityczna, obejmująca ponad 270 opisanych gatunków, sklasyfikowanych w 32 rodzajach. Zasiedlają ściółkę, gniazda mrówek i termitów. Aktywnie polują na ofiary.

Pająki te osiągają od 3 do 15 mm długości ciała. Ubarwienie mają od jasnożółtego przez brązowawe i rudobrązowe po czarniawobrązowe, ze wzorem lub jednolite. Obrys karapaksu jest nie krótszy niż szerszy i w części głowowej węższy. Zwykle występuje ośmioro oczu ustawionych w dwóch rzędach po dwie pary, ale ich liczba może być zredukowana do czterech. Oczy przednich par ustawione są w linii prostej. Szczękoczułki zwykle mają ząbki na krawędziach rowków. Warga dolna jest co najwyżej nieco dłuższa niż szeroka i nie wystaje poza nieprzewężone pośrodku endyty. Sternum jest tarczowate i obrzeżone. Odnóża kroczne mają stopy zwieńczone parą pazurków i przypazurkowymi kępkami włosków, a czasem także zaopatrzone w skopule. U wielu gatunków odnóża dwóch początkowych par mają spodnie strony goleni i nadstopi uzbrojone w dwa rzędy licznych, długich, wyraźnych kolców. Nogogłaszczki samca mają apofyzę medialną na goleni[1].

Opistosoma (odwłok) jest owalna, wyposażona w nieparzysty i porośnięty szczecinkami stożeczek, pozbawiona siteczka przędnego, u samca bez skutum na wierzchu. Tchawki występują tylko w opistosomie, a ich przetchlinka leży blisko kądziołków przędnych. Kądziołki środkowej i tylnej pary zaopatrzone są w cylindryczne brodawki przędne. Odsiebny człon kądziołków tylnej pary jest stożkowaty i wyraźnie widoczny. U samic kądziołki środkowej pary są spłaszczone bocznie. Płytka płciowa samicy może być różnie wykształcona[1].

Biologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele rodziny to wolno żyjący drapieżnicy, w większości przypadków polujący nocą[1][2]. Większość gatunków zasiedla ściółkę, ale niektóre związane są z mrowiskami (myrmekofile) bądź gniazdami termitów (termitofile)[1]. Samice u części gatunków strzegą swoich kokonów jajowych, podczas gdy u innych porzucają je po uprzednim zakamuflowaniu, np. cząstkami gleby[2].

Takson kosmopolityczny[1]. W Polsce stwierdzono 12 gatunków[3] (zobacz: obniżowate Polski).

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadził w 1897 roku Eugène Simon[4][5]. W 2014 Martín Ramírez wyłączył z niego do rangi osobnej rodziny Phrurolithidae zaznaczając, że na rangę taką zasługiwać może również „Teutamus group” – grupa obejmująca rodzaje Teutamus, Jacaena, Sesieutes, Sphingius, a prawdopodobnie także Sudharmia, Oedignatha oraz Koppe[6].

Do 2018 roku opisano 276 gatunki, sklasyfikowane w 32 rodzajach[5][7]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e R. Jocqué, A.S. Dippenaar-Schoeman: Spider Families of the World. Tervuren: Musée Royal de l'Afrique Central, 2006, s. 154-155.
  2. a b M.J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. London: HarperCollins, 1995, s. 136, seria: Collins Field Guide.
  3. Robert Rozwałka, Marzena Stańska: Check-list of spiders (Araneae) of Poland. [dostęp 2013-08-23].
  4. E. Simon: Histoire naturelle des araignées. Paris: 1897, s. 1-192.
  5. a b Liocranidae. „World Spider Catalogue”, 2018. American Museum of Natural History: World Spider Catalog Association. DOI: 10.5531/db.iz.0001. [dostęp 2018-08-12]. 
  6. M.J. Ramírez. The morphology and phylogeny of dionychan spiders (Araneae: Araneomorphae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 390, s. 1-374, 2014. DOI: 10.1206/821.1. 
  7. Jason A. Dunlop, David Penney, Denise Jekel, z dodatkowym wkładem: Lyall I. Anderson, Simon J. Braddy, James C. Lamsdell, Paul A. Selden, O. Erik Tetlie: A summary list of fossil spiders and their relatives. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern, 2018. [dostęp 2018-08-14].