Ogończyk siwobrody
| Synallaxis subpudica[1] | |
| Sclater,PL, 1874 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ogończyk siwobrody |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Ogończyk siwobrody[3] (Synallaxis subpudica) – gatunek małego ptaka z rodziny garncarzowatych (Furnariidae). Występuje w północnej części Ameryki Południowej - endemicznie w Kolumbii. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał angielski przyrodnik Philip Lutley Sclater w 1874 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Opis wykonał na podstawie zakupionych w Bogocie dwóch spreparowanych skór i egzemplarza z kolekcji Salvina i Godmana. Autor nadał mu nazwę Synallaxis subpudica, a jako miejsce typowe podał Bogotę w Kolumbii[5][6]. Badania molekularne wykazały, że jest najbliżej spokrewniony z ogończykiem śniadym (Synallaxis brachyura)[7]. Jest gatunkiem monotypowym[8][9][10][11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Synallaxis: gr. συναλλαξις sunallaxis, συναλλαξεως sunallaxeōs „wymiana, zamiana”[12].
- subpudica: łac. sub – bliski, łac. pudicus - nieśmiały, wstydliwy, skromny. Sclater tak opisuje nadanie tego epitetu gatunkowego "I was at one time inclined to refer it to the young of S. pudica, but cannot satisfy myself that this would be correct."[6][13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o ciemnoczerwonobrązowych tęczówkach, szarych nogach i stopach. Nie występuje dymorfizm płciowy. Dziób dosyć długi i cienki, górna żuchwa czarnoszara, nieco zakrzywiona, dolna żuchwa szara. Głowa szarobrązowa, góra głowy w okolicach dzioba szarobrązowa, dalej rudo-kasztanowa, gardło szare z czarniawymi cętkami. Grzbiet i górne części ciała brązowe, ogon długi, stopniowany nieco ciemniejszy od grzbietu. Dolne partie ciała matowe oliwkowe i szarobrązowe, brzuch jaśniejszy. Pokrywy skrzydeł kasztanowe. Osobniki młodociane nie mają kasztanowej czapeczki na głowie. Długość 17–18 cm[4][11].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ogończyk siwobrody występuje we wschodnich Andach m.in. w północnej części departamentu Boyacá i w departamencie Cundinamarca w Kolumbii. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 16,3 tys. km², występuje w zakresie wysokości od 2100 do 3200 m n.p.m.[11][14].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są dolne warstwy obrzeży wilgotnych lasów górskich, lasów wtórnych, gęsty podszyt lasu mglistego[11]. Długość pokolenia jest określona na 3,8 roku[14]. Ptak ten żeruje zazwyczaj w parach. Raczej nie jest spotykany się go pojedynczo. Mamy mało informacji na temat diety ogończyka siwobrodego. Składa się głównie ze stawonogów. Zaobserwowano, że podejmuje pokarm z liści i niewielkich gałęzi na wysokości 1-2 m nad poziomem gruntu[11].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Prawie nie ma informacji o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku. W lęgu stwierdzono jedno jajo. Opisana gniazdo było dużą kulą z luźno poukładanych patyków o wysokości 50-60 cm i średnicy 30-40 cm, z bocznym wejściem do komory lęgowej, która wyścielona była mchem i gałązkami. Gniazdo umieszczone było w krzakach na wys. ok. 2 m nad poziomem gruntu[11].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ogończyk siwobrody jest uznawana za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[2]. Wielkość populacji nie jest oszacowana, ale gatunek ten określany jest jako pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny ze względu na brak widocznych spadków populacji czy występowania istotnych zagrożeń[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Synallaxis subpudica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Synallaxis subpudica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Furnariidae Gray,GR, 1840 - garncarzowate - Horneros, foliage-gleaners and spinetails (Wersja: 2023-12-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-06-01].
- ↑ a b Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 8: Broadbills to Tapaculos. Barcelona: Lynx Edicions, 2003, s. 281. ISBN 84-87334-50-4. (ang.).
- ↑ Denis Lepage, Silvery-throated SpinetailSynallaxis subpudica [online], Avibase [dostęp 2024-06-01] (ang.).
- ↑ a b P.L. Sclater, On the Species of the Genus Synallaxis of the Family Dendrocolaptidae., „Proceedings of the Zoological Society of London”, Part 1, 1882, s. 10 (ang.).
- ↑ Derryberry i inni, Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae), „Evolution”, 65, 2011, s. 2973–2986, DOI: 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x.
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-06-01].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES FURNARIIDAE (incl. DENDROCOLAPTIDAE), Wersja 10.008 (2022.03.02) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-06-08] (ang.).
- ↑ a b c d e f Remsen, Jr., J. V.: Silvery-throated Spinetail Synallaxis subpudica, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Synallaxis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-31] (ang.).
- ↑ subpudica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-06-01] (ang.).
- ↑ a b c Species factsheet: Synallaxis subpudica [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-06-01] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].