Ogrodnictwo partyzanckie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jedna z akcji Miejskiej Partyzantki Ogrodniczej; posadzenie dwóch klonów jaworów w miejscu nielegalnego parkingu samochodowego
Ogrodnictwo partyzanckie na ulicy w Los Angeles

Ogrodnictwo partyzanckie (partyzantka ogrodnicza, ang. guerilla gardening) – forma akcji bezpośredniej polegająca na prowadzeniu prac ogrodowych na terenie, do którego ogrodnik nie ma praw własności.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Prace w ramach ogrodnictwa partyzanckiego prowadzone są na ogół w miejscach publicznych – opuszczonych i zaniedbanych lub będących własnością prywatną, lecz noszących znamiona porzucenia przez właściciela. Partyzancko uprawiane tereny zielone są porządkowane, a następnie obsiewane lub obsadzane roślinami użytkowymi, jadalnymi lub ozdobnymi[1].

Partyzantka ogrodowa wynikać może z szeregu motywacji. Może być działaniem ogrodników czy działkowców wykraczających ze swymi pracami poza granice posiadanych terenów, ale też aktywistów politycznych lub działaczy ruchów ekologicznych, traktujących tego rodzaju akcje jako formy praktycznej manifestacji reprezentowanych przez siebie postaw i wartości. Celem partyzanckiego ogrodnictwa jest najczęściej poprawa lub poszerzanie zakresu funkcji terenów otwartych, poprawa estetyki otoczenia, zwiększanie bioróżnorodności oraz oferowanie korzyści psychologicznych płynących z czynnego kontaktu z naturą[2]. Dodatkowo w przypadku roślin jadalnych istnieje możliwość korzystania z plonów przez okoliczną społeczność.

Czasem działania tego rodzaju w celu osiągnięcia spektakularnego efektu okryte są tajemnicą i prowadzone w nocy. Jak w sytuacji gdy 1 lipca 1996 roku mieszkańcy Kopenhagi urządzili na zaniedbanym przez służby miejskie terenie park o nazwie Have på en nat (duń. Ogród w nocy)[3]. Partyzanci ogrodowi działają jednak na ogół w sposób otwarty traktując działanie w obszarze zaniedbanych terenów zieleni jako przejaw aktywności obywatelskiej[4].

Obchody[edytuj | edytuj kod]

1 maja został ustanowiony Międzynarodowym Dniem Partyzanckiego Siania Słoneczników[5].

16 maja obchodzony jest jako Światowy Dzień Siania Dyni w Miejscach Publicznych. W roku 2017 aktywista Miejskiej Partyzantki Ogrodniczej, Witold Szwedkowski zorganizował to święto po raz pierwszy[6][7][8]. W roku 2018 termin wydarzenia ustalony został na 16 maja, a w propagowanie go i w sianie dyni zaangażowało się 900 osób[9]. W roku 2019 do organizacji przyłączył się Park Śląski i organizacja ogrodnictwa partyzanckiego z Gandawy[10]. Rok 2020, mimo niepewności związanej z pandemią SARS-CoV-2, wykazał kolejny wzrost zainteresowania z 1200 osób zaangażowanych[11]. Rok 2021 to już ponad 1900 zaangażowanych osób[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Emily Wax, ‘Guerrilla gardeners’ spread seeds of social change, „The Washington Post”, 14 kwietnia 2012, ISSN 0190-8286 [dostęp 2016-02-17] (ang.).
  2. ↑ Marc G. Berman, John Jonides, Stephen Kaplan, The Cognitive Benefits of Interacting With Nature, „Psychological Science”, 12, 2008, s. 1207–1212, DOI: 10.1111/j.1467-9280.2008.02225.x, ISSN 0956-7976, PMID: 19121124 [dostęp 2016-02-17] (ang.).
  3. ↑ Joanna Opyd, Miejska Partyzantka Ogrodnicza w Katowicach sadzi rośliny nocą, „Dziennik Zachodni”, 24 czerwca 2013 [dostęp 2023-02-09].
  4. ↑ Witold Szwedkowski, Miejska Partyzantka Ogrodnicza - walka z szarzyzną, „Zieleń Miejska”, maj 2021 [dostęp 2023-02-09].
  5. ↑ International Sunflower Guerilla Gardening Day [online], MNN – Mother Nature Network [dostęp 2016-03-31].
  6. ↑ Katarzyna Głowacka: Dynia połączy sąsiadów. Silesion. [dostęp 2018-06-06]. (pol.).
  7. ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego: Sadzenie ma znaczenie!. slaskie.pl. [dostęp 2018-06-06]. (pol.).
  8. ↑ Kamil Nowak: Międzynarodowy dzień siania dyni w miejscach publicznych. TVP Katowice. [dostęp 2018-06-06]. (pol.).
  9. ↑ Miejska Partyzantka Ogrodnicza: Światowy dzień siania dyni w miejscach publicznych vol. 2. Facebook. [dostęp 2018-06-06]. (pol.).
  10. ↑ Guerilla Gardening Gent: Wanneer al dat guerrilla gedoe toch maar wat te wild is en de pompoen zich dan maar verstopt. Facebook. [dostęp 2021-08-02]. (niderl.).
  11. ↑ Miejska Partyzantka Ogrodnicza: Światowy dzień siania dyni w miejscach publicznych vol. 4. Facebook. [dostęp 2022-04-12]. (pol.).
  12. ↑ Miejska Partyzantka Ogrodnicza: Światowy dzień siania dyni w miejscach publicznych vol. 5. Facebook. [dostęp 2021-08-02]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogrodnictwo_partyzanckie&oldid=69703777”