Pazurogon księżycowy
| Onychogalea lunata | |||
| (Gould, 1840)[1] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pazurogon księżycowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Pazurogon księżycowy[3] (Onychogalea lunata) – wymarły gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1840 roku angielski przyrodnik John Gould nadając mu nazwę Macropus lunata[1]. Miejsce typowe to zachodnie wybrzeże Australii[1][4][5]. Holotyp to skóra i uszkodzona czaszka bez żuchwy samca (sygnatura BMNH 41.1131) z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[6][7].
Nie wyróżniano podgatunków[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Onychogalea: gr. ονυξ onux, ονυχος onukhos „pazur”; γαλεή galeē lub γαλή galē „łasica”[9].
- lunata: łac. lunatus „w kształcie półksiężyca, sierpowaty, półksiężycowy”, od luna „księżyc”[10].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Pazurogon księżycowy występował w czasach współczesnych w dużej części śródlądowej południowej Australii rozciągając swój zasięg na zachodnie wybrzeże, w tym daleko na zachód na Wiktorię i Nową Południową Walię, większość Australii Południowej, południowego Terytorium Północnego i południową część Australii Zachodniej[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 37–51 cm, długość ogona 15–33,2 cm; masa ciała około 3,5 kg[11].
Status[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten można z dużym prawdopodobieństwem uznać za gatunek wymarły (tak klasyfikuje go IUCN[2]). Według ustnych opowieści Aborygenów sugerują, że prawdopodobnie dotrwał do lat 50. XX wieku. Pewne wątpliwe dowody wskazują, że pazurogony sierpowate mogły żyć jeszcze na początku lat 60.[2] Nie jest zupełnie jasne, dlaczego ten gatunek wyginął, gdyż wcześniej zamieszkiwał dosyć znaczny obszar pomiędzy Darling Range na południowym zachodzie a Alice Springs w środkowej Australii. Przypuszcza się, że wpłynęło na to wiele czynników. Należą do nich przede wszystkim przywleczone przez osadników koty i lisy, zmiana naturalnych środowisk życia tego gatunku w pola uprawne i pastwiska, a także bezpośrednie prześladowania ze strony farmerów i polowania dla mięsa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d J. Gould. [Bez tytułu]. „The Athenaeum”. 670, s. 685, 1840. (ang.).
- ↑ a b c A.A. Burbidge & J. Woinarski, Onychogalea lunata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-20] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Onychogalea lunata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-20].
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Onychogalea lunata (Gould, 1840). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-13]. (ang.).
- ↑ D. Julien-Laferrière. Catalogue des types de marsupiaux (Marsupialia) du Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris. „Mammalia”. 58 (1), s. 28, 1994. DOI: 10.1515/mamm.1994.58.1.1. (fr.).
- ↑ Species Onychogalea lunata (Gould, 1841) (extinct). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-13]. (ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 100. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 476, seria: North American Fauna. (ang.).
- ↑ lunata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-13] (ang.).
- ↑ K. Helgen & E. Veatch: Extinct Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 30. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).