Opona twarda
Opona twarda (łac. dura mater), potocznie twardówka – jedna z opon mózgowo-rdzeniowych. Zbudowana jest z blaszki zewnętrznej (okostnowej) i blaszki wewnętrznej (oponowej lub mózgowej). Blaszki są oddzielone od siebie w miejscu, gdzie znajdują się zatoki żylne opony twardej: w zagłębieniu Meckela, w miejscu siodła tureckiego oraz w miejscach, gdzie leżą woreczki śródchłonkowe, na tylnej powierzchni piramidy kości skroniowej. Na pozostałej powierzchni są z sobą zrośnięte.
Wypustki opony twardej[edytuj | edytuj kod]
Opona twarda ma cztery wypustki (fałdy) zbudowane ze zdwojenia blaszki wewnętrznej:
- fałdy o przebiegu strzałkowym:
- sierp mózgu (falx cerebri) – oddziela od siebie półkule mózgu
- sierp móżdżku (falx cerebelli) – stanowi przedłużenie sierpa mózgu i biegnie od namiotu móżdżku do otworu potylicznego wielkiego
- fałdy o przebiegu poziomym:
- namiot móżdżku (tentorium cerebelli) – oddziela półkule mózgu od półkul móżdżku
- przepona siodła (diaphragma sellae) – oddziela przysadkę od reszty środkowego dołu czaszki.
Zatoki żylne opony twardej (sinus venosus durae matris)[edytuj | edytuj kod]
Zatoki żylne są wysłane śródnabłonkiem i wypełnione krwią żylną. Wyróżnia się dwa zespoły zatok:
- górny zespół zatok – jego punktem centralnym jest spływ zatok (confluens sinuum), położony na guzowatości potylicznej wewnętrznej. Uchodzi do niego nieparzysta zatoka strzałkowa górna (sinus sagittalis superior) oraz nieparzysta zatoka prosta (sinus rectus). Krew odpływa ze spływu zatok przez parzyste zatoki poprzeczne (sinus transversi) oraz nieparzystą zatokę potyliczną (sinus occipitalis). Krew odpływa z górnego zespołu zatok również przez żyły wypustowe (venae emissariae) oraz sploty żylne.
- dolny zespół zatok – jego punktem centralnym jest zatoka jamista (sinus cavernosus).
Unaczynienie[edytuj | edytuj kod]
Opona twarda mózgowia posiada swoje własne naczynia krwionośne, w przeciwieństwie do opon rdzenia kręgowego. Naczynia układają się w dwie warstwy i te, które przebiegają w warstwie zewnętrznej są silniejsze.
- Opona twarda dołu przedniego czaszki zaopatrywana jest przez:
- parzystą tętnicę oponową przednią (arteria meningea anterior)
- parzystą gałąź czołową tętnicy oponowej środkowej (ramus frontalis arteriae meningeae mediae).
- Opona twarda dołu środkowego czaszki zaopatrywana jest przez:
- parzystą tętnicę oponową środkową (arteria meningea media)
- gałęzie oponowe od tętnicy łzowej (arteria lacrimalis)
- tętnicę oponową dodatkową (arteria meningea accessoria).
- Opona twarda dołu tylnego czaszki zaopatrywana jest przez:
- parzystą tętnicę oponową tylną (arteria meningea posterior)
- gałąź ciemieniową tętnicy oponowej środkowej (ramus parietalis arteriae meningeae mediae)
- gałąź oponową tętnicy potylicznej (ramus meningeus arteriae occipitalis)
- gałąź oponową tętnicy kręgowej (ramus meningeus arteriae vertebralis).
Unerwienie[edytuj | edytuj kod]
Unerwienie czuciowe pochodzi od gałęzi nerwu trójdzielnego, gałęzi nerwów: błędnego i podjęzykowego oraz od trzech górnych nerwów rdzeniowych szyjnych.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Opony mózgowia. W: J. Walocha, T. Iskra, J. Gorczyca, J. Zawiliński, J. Skrzat: Anatomia prawidłowa człowieka. Ośrodkowy układ nerwowy. Pod redakcją Andrzeja Skawiny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003. ISBN 83-233-1756-9.
