Przejdź do zawartości

Oranżeria Egipska w Końskich

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oranżeria Egipska
Symbol zabytku nr rej. A.487/1-14 z 20.12.1957 i z 9.04.1972[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Końskie

Adres

ul. Mieszka I-go 4

Typ budynku

Oranżeria

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Franciszek Maria Lanci

Inwestor

Stanisław Aleksander Małachowski

Rozpoczęcie budowy

1825[2]

Ukończenie budowy

1830[3]

Ważniejsze przebudowy

1969

Pierwszy właściciel

Stanisław Aleksander Małachowski

Obecny właściciel

Miejsko-Gminny Dom Kultury w Końskich

Położenie na mapie Końskich
Mapa konturowa Końskich, w centrum znajduje się punkt z opisem „Oranżeria Egipska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Oranżeria Egipska”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Oranżeria Egipska”
Położenie na mapie powiatu koneckiego
Mapa konturowa powiatu koneckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Oranżeria Egipska”
Położenie na mapie gminy Końskie
Mapa konturowa gminy Końskie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Oranżeria Egipska”
Ziemia51°11′23,4″N 20°24′46,7″E/51,189833 20,412972
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Oranżeria Egipska (potocznie zwana Egipcjanką) – oranżeria znajdująca się w zespole parkowo-pałacowym w Końskich. Przykład nurtu egiptyzującego w architekturze XIX w.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Oranżeria w Końskich na rycinie z 1876 r.

Założenie parkowo-pałacowe w Końskich zaczął wznosić Jan Małachowski w poł. XVIII w. Do czasu śmierci fundatora zdołano ukończyć tylko cześć założenia. Wnuk Jana, Stanisław Aleksander Małachowski po 1815 r. osiadł na stałe w Końskich i rozpoczął rozbudowę parku. Projektantem rozbudowy założenia został, zaproszony przez Małachowskich, pochodzący z Włoch architekt Franciszek Maria Lanci. Oranżeria była pierwszym wzniesionym od podstaw obiektem jego projektu. Wcześniej zaprojektował tylko przebudowę kościoła św. Mikołaja w stylu neogotyckim. Lanci, który nigdy nie był w Egipcie, zaczerpnął wzorce i detale z publikacji powstałych po wyprawie Napoleona, m.in. Description de l'Égypte. Wzorował się na budowlach z okresu ptolemejsko-rzymskiego, szczególnie świątyni w Denderze[4].

W 1969 r. od strony północnej dobudowano modernistyczną przybudówkę zaprojektowaną przez Feliksa Dzierżanowskiego, która zaburzyła charakter obiektu. Mieściła się w niej kawiarnia „Egipcjanka”[4].

Architektura

[edytuj | edytuj kod]
Oranżeria Egipska
Ryzalit z głównym wejściem
Arkady elewacji południowej
Pylony z figurami faraonów
Dobudowa z 1969 r.

Oranżeria została wybudowana na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach 54,75 × 7,25m. Główne wejście znajduje się w elewacji południowej w ryzalicie zwieńczonym filarami i naczółkiem z uskrzydlonym dyskiem słonecznym. Pozostałą część elewacji południowej zajmują przeszklone arkady doświetlające wnętrze. Rozdzielone są ośmiobocznymi półkolumnami z prostokątnymi bazami i kapitelami kompozytowymi. Na zwornikach łuków znajdują się rzeźby wzorowane na głowicach z podobiznami bogini Hathor. W narożnikach budynku znajdują się pylony zwieńczone gzymsem cavetto, a w elewacji wschodniej portyk z bocznym wejściem. Na południowych ścianach pylonów i ryzalitu umieszczono pseudohieroglify, a w niszach pylonów posągi faraonów wzorowane na Kolosach Memnona[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 34–35 [dostęp 2020-03-07].
  2. ↑ Bilski 1999 ↓, s. 15.
  3. ↑ Śliwa 2006 ↓, s. 124.
  4. ↑ a b c Śliwa 2006 ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oranżeria_Egipska_w_Końskich&oldid=71366572”