Północno-wschodnia rubież etnograficzna
Północno-wschodnia rubież etnograficzna – koncepcja etnograficznej odrębności północno-wschodniej i południowo-zachodniej części Polski, wysunięta po raz pierwszy przez Kazimierz Moszyńskiego. Nazywana też rubieżą mazursko-wołyńską[1].
Zgodnie z interpretacją Moszyńskiego część północno-wschodnia nawiązuje do kultury ludowej Polesia i Białorusi i związana jest z terenami lesistymi[2]. Część południowo-zachodnia jest przedłużeniem obszaru kulturowego rozciągającego się od Europy Zachodniej i Środkowej aż po Ukrainę, związana z ludnością rolniczą i gęsto zaludniona, co sprzyjało dyfuzji kulturowej na szeroką skale oraz rozwojowi gospodarczemu[2]. Różnice te odzwierciedlane są w różnicach językowych i kulturze materialnej (rubież północno-wschodnia wyznaczała m.in. granicę zasięgu niektórych narzędzi rolniczych)[2].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Do koncepcji północno-wschodniej rubieży etnograficznej odnosił się m.in. Jan Czekanowski, uważając ją za związaną z ekspansją i podziałem ludów indoeuropejskich[3]. Zygmunt Kłodnicki ocenił istnienie rubieży Moszyńskiego za potwierdzone w oparciu o wyniki badań na potrzeby Polskiego Atlasu Etnograficznego[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marian Pokropek: Metoda etnogeograficzna. W: Ewa Szulc: Metody etnologii. Cześć I. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1981, s. 83-84. ISBN 83-00-01168-4. (pol.).
- ↑ a b c Kazimierz Moszyński. Lud Polski w dorzeczy Wisły. „Ziemia. Dwutygodnik krajoznawczy ilustrowany”. 11, s. 163-169, 1.06.1927. Warszawa: Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. [dostęp 2022-07-27]. (pol.).
- ↑ Jan Czekanowski: Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne. Warszawa: Wydawnictwo S. Arcta, 1948. (pol.).
- ↑ Geograficzne i historyczne interpretacje genezy północno-wschodniej rubieży kulturowej w Polsce. W: Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak, Joanna Koźmińska: Polski atlas etnograficzny. Historia, osiągnięcia, perspektywy badawcze. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017, s. 68-77, seria: Biblioteka Polskiego Atlasu Etnograficznego. ISBN 978-83-226-3275-8. ISBN 978-83-226-3274-1. (pol.).