Pani Marques Caballero
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
1807 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
104,7 × 83,7 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Pani Marques Caballero[1] (hiszp. La marquesa de Caballero lub La señora de Caballero[2]) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi.
Okoliczności powstania[edytuj | edytuj kod]
Okres pomiędzy nominacją Goi na pierwszego nadwornego malarza Karola IV w 1799 a inwazją napoleońską w 1808 r. był dla artysty czasem wielkiej aktywności i finansowej stabilizacji. W tym czasie powstało wiele portretów burżuazji, m.in. ministra sprawiedliwości José Antonia Caballera i jego żony Maríi Soledad Rocha Fernández de la Peña (1774–1809)[3]. María Soledad była damą dworu królowej Marii Ludwiki Burbon-Parmeńskiej. W 1800 poślubiła wpływowego reakcjonistę Caballera, który miał opinię fałszywego i złośliwego polityka[4]. W 1807 roku Caballero odziedziczył po swoim wuju tytuł markiza, prawdopodobnie z tej okazji zamówił portrety u Goi[5]. Morales uważa, że María Soledad i jej mąż są błędnie tytułowani markizami de Caballero, gdyż José Antonio nosił jedynie podobnie brzmiące dwuczłonowe nazwisko „Marqués Caballero”[6].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Modelka została przedstawiona w wieku 33 lat, w trzech czwartych postaci, na neutralnym tle. Siedzi w eleganckim fotelu pokrytym czerwonym aksamitem ze złotymi podłokietnikami. Ma na sobie suknię w stylu empire z krótkimi rękawami i szerokim dekoltem, którą spopularyzowała królowa Maria Ludwika. Suknia z niebieskozielonego jedwabiu okrytego warstwą gazy ze wzorem w złote kropki została namalowana za pomocą subtelnych odcieni, kontrastujących z czerwienią fotela[5]. Morales uważa tę technikę za impresjonistyczną[6], podobnie Aznar porównuje portret ze stylem Cézanne’a[7]. Koronki na rękawach i dekolcie, wykonane szybkimi pociągnięciem pędzla, dodają strojowi elegancji. Szeroki dekolt zdobi duża kamea. We włosach modelka nosi perłowy grzebień i bukiecik kwiatów w odcieniach ochry i bieli, ciemne loki opadają na czoło. Kobieta spogląda wprost na widza. W pozbawionym energii geście trzyma wachlarz, a w drugiej ręce kartkę, na której można odczytać nowy tytuł szlachecki (lub nazwisko[6]) modelki, nazwisko malarza oraz datę wykonania obrazu (Exsma Sra Mar / De Caballero... / Goya 1807)[8][2].
Goya namalował mało urodziwą twarz damy bez upiększeń. Ma dość twardo zarysowany podbródek, zaciśnięte usta, duży, nieco zakrzywiony nos. Według Jeannine Baticle jej duże oczy przypominają drapieżnego ptaka[9], a zdaniem Juana Luny frontalny charakter przedstawienia przywołuje na myśl galiony zdobiące dzioby statków. Postać jest przysadzista, a liczne ozdoby i biżuteria niskiej jakości pogarszają ogólny efekt estetyczny[2]. Modelka prawdopodobnie była z portretu bardzo zadowolona, gdyż zlecono wykonanie dwóch kopii. Jedna znajduje się w kolekcji Montero de Espinosa w Madrycie, a druga, pochodząca z kolekcji rodziny książąt de Andría, w Stanach Zjednoczonych[8].
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Obraz należał do kolekcji markiza de Corvera, hrabiego de Pradère, kolekcji Demotte w Paryżu (ok. 1923) i prywatnej kolekcji w Stanach Zjednoczonych. Zakupiony w 1968 przez Bayerische Hypotheken- und Wechsel-Bank w 1968 roku został zdeponowany w Starej Pinakotece, a następnie eksponowany w Nowej Pinakotece w Monachium[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Alfonso E. Pérez Sánchez: Goya. Warszawa: Oficyna Imbir, 2009, s. 154. ISBN 978-83-60334-71-3.
- ↑ a b c Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 402–403, kat. 131. ISBN 84-8731-748-0.
- ↑ Johan Georg, Friderike Klauner, Eva Nyerges, Manuel Muñoz Cortés: Pintura española de los siglos XVI al XVIII en colecciones centroeuropeas. Madrid: Museo del Prado, 1982, s. 62–63, kat. 12.
- ↑ a b María Soledad Rocha Fernández de la Peña, marquesa de Caballero. Nowa Pinakoteka. [dostęp 2022-02-20]. (niem.).
- ↑ a b Praca zbiorowa: Expérience Goya. Paris: Réunion des Musées Nationaux / Palais des Beaux-Arts de Lille, 2021, s. 51. ISBN 978-2-7118-7861-1.
- ↑ a b c José Luis Morales y Marín: Goya. Catálogo de la pintura. Zaragoza: Real Academia de Nobles y Bellas Artes de San Luis, 1994, s. 295, kat. 374. ISBN 84-600-9073-6.
- ↑ José Camón Aznar: Fran. de Goya. T. III 1797–1812. Zaragoza: Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1980, s. 158. ISBN 84-500-4165-1.
- ↑ a b María Soledad Rocha Fernández de la Peña, marquesa de Caballero. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2022-02-20]. (hiszp. • ang.).
- ↑ Jeannine Baticle: Goya. ABC S.L., 2004, s. 251.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- August L. Mayer: Francisco Goya. Barcelona: Labor, 1925, s. kat. 219.
- Xavier Desparmet Fitz-Gérald: L’oeuvre peint de Goya. T. II. Paris: F. de Nobele, 1928-1950, s. 167, kat. 456.
- Pierre Gassier, Juliet Wilson Bareau: Vida y obra de Francisco Goya: reproducción de su obra completa, pinturas, dibujos y grabados. Barcelona: Juventud, 1974, s. 201, kat. 860. ISBN 84-261-5682-7.
- Rita de Angelis: L’opera pittorica completa di Goya. Milan: Rizzoli, 1974, s. 120, kat. 462.
- José Gudiol: Goya, 1746 – 1828. Biografía, estudio analítico y catálogo de sus pinturas. T. I. Madrid: Polígrafa, 1970, s. 340, kat. 543.