Parafia św. Mateusza w Opalenicy
52°18′32″N 16°24′42″E/52,308889 16,411667 Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Farna 6 |
| Data powołania |
1400 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. Antoni Lorenz |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie Opalenicy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
Położenie na mapie gminy Opalenica  | |
| 52°18′32″N 16°24′42″E/52,308889 16,411667
| |
| Strona internetowa | |
Parafia Świętego Mateusza w Opalenicy – rzymskokatolicka parafia w Opalenicy przynależąca do dekanatu bukowskiego archidiecezji poznańskiej.
Jej główną świątynia jest kościół pw. św. Mateusza w Opalenicy. Posiada kaplice filialne w Rudnikach i w Urbanowie. W latach 1946–1980 jej kościołem filialnym był również kościół pw. św. Józefa w Opalenicy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Parafii opalenickiej nie wymienia jeszcze dokument biskupa poznańskiego Andrzeja Zaremby z roku 1298, który wylicza miejscowości będące siedzibami parafii. Wieś Opalenycza wymieniona jest po raz pierwszy w roku 1393, natomiast dokument z roku 1394 wzmiankuje już imię pierwszego plebana opalenickiego, którym był Mikołaj Lipa, syn Wojsława z Grodziska Wielkopolskiego[1]. Nie zachował się dokument erekcyjny, a tylko nadanie dodatkowego uposażenia dla parafii, którego dokonał Ticz Bar w roku 1401[1]. Początkowo parafia należała do dekanatu zbąszyńskiego, a w roku 1510 została przyłączona do dekanatu grodziskiego. Natomiast 15 czerwca 1979 arcybiskup Jerzy Stroba zreorganizował sieć dekanalną i przyłączył Opalenicę do dekanatu bukowskiego[2].
Obecny kościół gotycki został wybudowany w XVI wieku, następnie przebudowywany w latach 1620, 1841 i 1927–1928[1].
Proboszczowie i administratorzy (komendarze)[3][edytuj | edytuj kod]
- 1394 Mikołaj Lipa (Leype), syn Wojsława z Grodziska
- 1401 Mikołaj Lipa (Leype), syn Wojsława z Grodziska
- 1407 Jan
- 1408–1409 Mikołaj
- 1428 Mirosław z Bytynia (Bytyński)
- 1431 Mikołaj
- 1434 Jakub
- 1444 Jakub (magister)
- 1453 Maciej
- 1479–1504 Piotr z Niemierzyc (Niemierzycki)
- ?–1520 Jan
- 1583–1586 Jan Zolicki
- 1607–1614 Jan z Buku
- 1614–1629 Maciej z Krobi
- 1629–1634 Kilian Radowicz (lub Redowicz), później proboszcz we Lwówku i dziekan dekanatu lwóweckiego.
- 1634–1664 Maciej Śmiglecki (ze Śmigla)
- 1664–1676 Wojciech Karpiewicz
- 1676–1688 Piotr Paweł Hoffmann
- 1688–1697 Franciszek Ignacy Grylewicz
- 1697–1729 Stanisław Pawlicki
- 1729–1732 Stefan Lisiecki
- 1732–1740 Gabriel Xawery Białkowski
- 1740–1761 Marcin Białkowski
- 1762–1780 Ludwik Szachowicz
- 1780–1787 Mateusz Zymchanowski
- 1787–1800 Tomasz Grocholski
- 1800–1813 Udalryk Hochhaus OFMBern[4]
- 1814–1828 Eustachy Koźmiński
- 1828–1829 Maciej Całka (komendarz)
- 1829–1861 Jakub Badurski
- 1862–1888 Wacław Karwowski
- 1889–1914 Antoni Gustowski
- 1915–1936 Mieczysław Chudziński
- 1936–1940 Teodor Zimoch
- 1945–1946 Jan Kasiewicz (administrator)
- 1946–1980 Teofil Dals
- 1980–1985 Henryk Rękoś[5]
- 1985– Antoni Lorenz
Duchowni pochodzący z parafii[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Sikuta z Opalenicy - biskup pomocniczy gnieźnieński.
- Jakub Badurski
- Kazimierz Badurski
- Mikołaj Badurski
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Czesław Dużyński, Z dziejów Opalenicy: (1401-1901), Poznań 1902.
- Zygmunt Duda, Serdeczna Matko (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 1), Opalenica 1996.
- Zygmunt Duda, Parafia opalenicka w okresie okupacji hitlerowskiej (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 2), Opalenica 1996.
- Zygmunt Duda, Ołtarze w kościele farnym (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 3), Opalenica 1996.
- Zygmunt Duda, Cmentarz parafialny w Opalenicy (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 4), Opalenica 1997.
- Zygmunt Duda, Krzyże opalenickiej ziemi (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 5), Opalenica 1998.
- Zygmunt Duda, Przydrożne figury i kapliczki na opalenickiej ziemi (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 6), Opalenica 1999.
- Zygmunt Duda, Dzwony w parafii św. Mateusza w Opalenicy (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 7), Opalenica 2002.
- Zygmunt Duda, Muzyka i śpiew w kościele św. Mateusza w Opalenicy (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 8), Opalenica 2003.
- Zygmunt Duda, Osobliwości parafii (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 9), Opalenica 2005.
- Zygmunt Duda, Stowarzyszenie Młodych Polek i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej na ziemi opalenickiej 1927-1950 (Z Dziejów Parafii św. Mateusza w Opalenicy 10), Opalenica 2006.
- Zygmunt Duda, Pod znakiem krzyża i orła białego: Katolickie organizacje młodzieży męskiej w Opalenicy i okolicy 1906-1950, Opalenica 2007.
- Zygmunt Duda, 600 lecie parafii św. Mateusza w Opalenicy: kalendarium, Opalenica 2001.
- Zygmunt Duda, Pomnik i kult Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opalenicy, Opalenica 2017, ISBN 9788363294922
- Aleksander Horowski (współpraca Jolanta Horowska), Przewodnik historyczno-artystyczny po kościele Świętego Matusza w Opalenicy i jego najbliższym otoczeniu, Opalenica 2020 ISBN 9788363294052
- Aleksander Horowski, Udalryk Hochhaus z Augsburga (1763-1813): bernardyński lektor i kaznodzieja, proboszcz w Opalenicy. Przyczynek do biografii, w: Studia Franciszkańskie 32 (2022) s. 89-135.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Historia kościoła – Parafia pw. Św. Mateusza w Opalenicy [online] [dostęp 2023-11-05] (pol.).
- ↑ A. Horowski, Przewodnik historyczno-artystyczny, s. 11–13.
- ↑ Informacje zebrane z książki: Zygmunt Duda, 600 lecie parafii św. Mateusza w Opalenicy: kalendarium, Opalenica 2001.
- ↑ Udalryk (Antoni) Hochhaus - Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku [online], www.wtg-gniazdo.org [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Henryk Rękoś - Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku [online], wtg-gniazdo.org [dostęp 2024-04-24] (pol.).