Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce
Państwo

 Białoruś

Siedziba

Faszczówka

Adres

ul. Szosowa 58, Faszczówka

Data powołania

1776

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

archidiecezja

mińsko-mohylewska

Dekanat

mohylewski

kościół

kaplica Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce

Proboszcz

ks. Michał Bubień

Wezwanie

Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny

Wspomnienie liturgiczne

31 maja

Położenie na mapie obwodu mohylewskiego
Mapa konturowa obwodu mohylewskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po prawej znajduje się punkt z opisem „Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce”
Ziemia54°08′51,9″N 30°29′30,9″E/54,147750 30,491917

Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Faszczówce – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w archidiecezji mińsko-mohylewskiej, w dekanacie mohylewskim, na Białorusi.

Chociaż katolicy mieszkali w Faszczówce prawdopodobnie już w latach 30. XVII wieku, samodzielną parafię erygowano dopiero w 1776 roku. Do tego czasu kościół był filią parafii w Orszy.

Do niedawna nie było znane, że pierwotnie wieś się nazywała Czernica, a nazwa Faszczówka lub Chwaszczówka ostatecznie utrwaliła się dopiero w drugiej połowie XVII wieku[1]. W rezultacie, wczesna historia kościoła i parafii przez długi czas pozostawała mało zbadana, zawierała błędy i niespójności.

W kościele trwał kult obrazu Najświętszej Maryi Panny Faszczowskiej, znany od pierwszej połowy XVII wieku, który uważano za cudowny[2].

Kościół faszczowski był jednym z pierwszych na Białorusi, gdzie na początku XX wieku zaczęto wygłaszać kazania w języku białoruskim[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1604 roku wieś Czernica nad strumieniem Czernicą po raz pierwszy została wspomniana w wójtostwie Pleszczyckim w ekonomii Mohylewskiej[4].

5 listopada 1611 roku król Rzeczypospolitej Zygmunt III Waza podarował 200 włók ziemi z poddanymi oraz plac w Orszy dla utworzenia kolegium jezuickiego i szkół. W następnym 1612 roku przedstawiciele króla i biskupa wileńskiego wraz z administracją ekonomii Mohylewskiej przeznaczyli dla jezuitów z Orszy wsie: Czernica (później Faszczówka), Kniażyczka (później Kniażyce), Krywel, Czomodany (później Stare Czomodany) i Czołna (później Saśkówka)[5].

Nie wiadomo dokładnie, kiedy orszańscy jezuici podjęli pierwsze próby nawrócenia miejscowych prawosławnych chłopów na katolicyzm, ale według pośrednich informacji kaplica katolicka mogła tutaj istnieć już w latach 30. XVII wieku. Wówczas w Czernicy znajdował się obraz Matki Boskiej, uważany za cudowny[6].

W 1634 roku król Rzeczypospolitej Władysław IV Waza podarował orszańskim jezuitom na utrzymanie bursy muzyków sąsiednią wieś Dąbrówkę (Dubrówka). Należy zauważyć, że Rusini z Dąbrówki uparcie trzymali się prawosławia. Jezuici nie bronili im uczęszczania do cerkwi prawosławnej, ale zmuszali ich do słuchania kazań w kościele katolickim. Biorąc pod uwagę odległość do najbliższych kościołów w Szkłowie i Mohylewie, która ledwo pozwoliłaby chłopom na ich regularne odwiedzanie, wzmianka ta pośrednio świadczy o istnieniu wspólnoty katolickiej w Czernicy[6]. Mieszkańcy Dąbrówki niechętnie przyjmowali te warunki, więc bezskutecznie prosili o przyłączenie swojej wsi z powrotem do dóbr królewskich. Podczas bardzo surowej zimy 1642 r. jezuici dostarczali chłopom żywność i udzielali schronienia dzieciom, co skłoniło niechętnych, do nawrócenia się na katolicyzm[7]. Fakt, że źródła jezuickie wspominają tylko opór chłopów dąbrówskich wobec katolicyzmu, sugeruje, że chłopi z pozostałych wsi (Czernica, Krywel, Kniażyczka, Czołna, Czomodany) do tego czasu przyjęli już katolicyzm lub nie stawiali temu poważnego oporu[6].

Według niepotwierdzonych informacji kaplica została spalona przez kozaków w 1655 r. podczas wojny Carstwa Rosyjskiego z Rzecząpospolitą (1654-1667). Wzmiankę o zniszczeniu kaplicy znajdujemy tylko w skróconej wersji badania jezuickiego historyka ks. Stanisława Zaleskiego SJ, podczas gdy w pełnej wersji jej brakuje[8].

W 1668 roku w Czernicy zbudowano nowy kościół[9], od 1669 roku zaczęto prowadzić księgi metrykalne[8].

Nieistniejący kościół Zwiastowania Ducha Świętego na akwareli Napoleona Ordy

W 1692 staraniem rektora Kolegium Jezuitów w Orszy o. Samuela Kościukiewicza SJ wybudowano większą drewnianą świątynię[9].

W 1708 r., podczas III wojny północnej, kościół został ograbiony przez wojska moskiewskie. Zabrano srebra kościelne, stroje kapłańskie i świece woskowe[10].

W 1737 r. zaczęto kłaść fundamenty pod murowany kościół i 9 lipca 1738 r. położono kamień węgielny. Wzniesiony kościół poświęcono 7 września 1754 r. Już w 1757 r. zawalił się świeżo postawiony murowany chór muzyczny. W kronice jezuickiej zapisano, że stało się to z winy architekta, lecz nie podano jego nazwiska. Budową kierował w latach 1738-39 br. Jerzy Szyk, który zmarł rażony piorunem na rusztowaniu 6 czerwca 1739 r., a w latach 1747‑57 br. Benedykt Mezmer (zmarł 16 października 1757)[11].

W 1768 roku kościół konsekrował biskup sufragan białoruski Feliks Towiański (biskup pomocniczy diecezji wileńskiej dla Białorusi)[9].

Kościół nadal pozostawał filią parafii w Orszy[9], ale w 1776 r. biskup Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz wizytując kościół faszczowski zamienił filię na parafię, inwentarz kościelny, opatrzony swoją pieczęcią, oddał ks. Dominikowi Brzezińskiemu SJ, którego zamianował kuratem. Ta nominacja była sprzeczna z zasadami instytutu zakonnego, więc wiceprowincjał ks. Stanisław Czerniewicz SJ odwołał ks. Brzezińskiego do Orszy, a z ramienia swojego przysłał administratora parafii faszczowskiej[12].

Jezuici obsługiwali parafię faszczowską do 1820 roku, kiedy władze zakazały działalności Towarzystwa Jezusowego na terytorium Imperium Rosyjskiego. W kościele pracowało zwykle dwóch księży jezuitów z kolegium Orszańskiego[12].

W kościele trwał kult obrazu Najświętszej Maryi Panny Faszczowskiej (Chwaszczowskiej) i przechowywano relikwie św. Symplicjana. Zapisy sięgające 1787 roku stwierdzają: „Najświętsza Bogurodzica, znana od prawie dwóch stuleci z wielu łask i cudów w swoim faszczowskim obrazie, dokonała w tym roku cudownych dowodów swojej macierzyńskiej dobroci”.

W 1796 r. parafia liczyła około 3000 wiernych.

W 1822 r. parafię przekazano do prowadzenia duchowieństwu diecezjalnemu. Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego (tom II wyd. w 1881 r.) parafia posiadała kaplice w Uhłach i Kurdziejowie, liczyła 2222 parafian.

W 1908 r. ksiądz wygłaszał kazania w językach polskim, litewskim i białoruskim[13].

Po rewolucji październikowej rozpoczęły się lata wojującego ateizmu i prześladowań wiary. 13 czerwca 1937 roku, gdy większość miejscowych wiernych wyruszyła na odpust św. Antoniego w Mohylewie, nieznani sprawcy ukradli obraz Matki Bożej znajdujący się w głównym ołtarzu świątyni.

Ks. Piotr Janukowycz, proboszcz parafii w latach 1935-1937

Później NKWD aresztowało ks. Piotra Janukowicza, organistę Marcina Sekackiego, przewodniczącego komitetu kościelnego Ignacego Dawidowicza, ojca i syna Krupieńko oraz kilku innych parafian. Ksiądz Janukowicz został oskarżony o kierowanie konspiracyjną filią Polskiej Organizacji Wojskowej i szpiegostwo na rzecz Polski. 25 sierpnia 1937 roku w Mińsku skazano go na śmierć, w ramach kilku procesów obejmujących co najmniej 113 Polaków i 27 sierpnia (wg innych źródeł 29 sierpnia[14]) zamordowano w więzieniu w zbiorowej egzekucji[15]. Pozostałych aresztowanych z parafii Faszczówka także rozstrzelano w ciągu tygodnia od procesu.

Po II wojnie światowej władze próbowały zrobić w kościele klub, ale ze względu na ogólny opór mieszkańców musiały z tego pomysłu zrezygnować. Później postanowiono budynek zniszczyć. 24 grudnia 1967 roku świątynia została wysadzona w powietrze[16]. W miejscu zburzonego kościoła stoi obecnie krzyż.

4 czerwca 2022 r. arcybiskup Józef Staniewski poświęcił kaplicę Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny[17].

Proboszczowie parafii od 1923 r.[18][edytuj | edytuj kod]

imię i nazwisko daty urzędowania
Ks. Aleksander Sak 1923
Ks. Albin Szaciło 1928
Ks. Piotr Janukowicz 1935 – 1937
o. Janusz Skęczek OP 1989
Ks. Jan Wojtkiewicz MIC 1993
Ks. Czesław Kureczko MIC 1993
Ks. Aleksander Bogdanowicz 2000
Ks. Aleksander Szupieńko[19]
Ks. Michał Bubień

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Красоўскі 2017 ↓, s. 247-250.
  2. ↑ Красоўскі 2020 ↓, s. 50-59.
  3. ↑ Красоўскі 2018 ↓, s. 24-33.
  4. ↑ Красоўскі 2017 ↓, s. 249.
  5. ↑ Красоўскі 2017 ↓, s. 248.
  6. ↑ a b c Красоўскі 2017 ↓, s. 250.
  7. ↑ Załęski 1905 ↓, s. 1061-1062.
  8. ↑ a b Красоўскі 2017 ↓, s. 250-251.
  9. ↑ a b c d Красоўскі 2017 ↓, s. 251.
  10. ↑ Załęski 1905 ↓, s. 1063.
  11. ↑ Paszenda 2013 ↓, s. 161-162.
  12. ↑ a b Załęski 1906 ↓, s. 352.
  13. ↑ Касцёл на Беларусі ўчора і сёння: адпуст у Фашчаўцы як рэха слаўнага мінулага [online], catholic.by [dostęp 2023-02-01] (biał.).
  14. ↑ Irena Wodzianowska, RELACJA WSPÓŁWIĘŹNIÓW O OSTATNICH DNIACH ŻYCIA SŁUGI BOŻEGO KS. KONSTANTEGO BUDKIEWICZA (1867-1923), „Studia Polonijne”, 40, Lublin: KUL, 2019, DOI: 10.18290/sp.2019.17.
  15. ↑ PIOTR JANUKOWICZ — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2022-02-20].
  16. ↑ Фашчаўка — парафія Адведзінаў Найсвяцейшай Панны Марыі [online], catholic.by [dostęp 2023-02-01] (biał.).
  17. ↑ Магілёўшчына: арцыбіскуп Станеўскі здзейсніў пасвячэнне капліцы ў Фашчаўцы [online], catholic.by [dostęp 2023-02-01] (biał.).
  18. ↑ K. Shastouski, Faszczówka | Kościół Nawiedzenia NMP - Komentarze [online], www.radzima.org [dostęp 2023-02-01].
  19. ↑ Біскуп Аляксандр Яшэўскі SDB прывітаў новых святароў і законніцу, якія распачалі служэнне на Магілёўшчыне [online], catholic.by [dostęp 2023-02-01] (biał.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Parafie dekanatu mohylewskiego

Konkatedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Mohylewie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parafia_Nawiedzenia_Najświętszej_Maryi_Panny_w_Faszczówce&oldid=73557748”