Percy Schmeiser
Percy Schmeiser (ur. 5 stycznia 1931, zm. 13 października 2020[1]) – kanadyjski rolnik i producent nasion z Bruno w prowincji Saskatchewan. Na jego polach wyrósł rzepak modyfikowany genetycznie i chroniony prawem patentowym koncernu biochemicznego Monsanto. W związku z tym, że Schmeiser nigdy go nie zakupił, został oskarżony przez Monsanto o naruszenie prawa patentowego. Za swój opór przeciwko Monsanto i prowadzoną od 1998 walkę przeciwko modyfikacjom genetycznym w rolnictwie w 2007 został wraz ze swoją żoną Louise odznaczony Alternatywną Nagrodą Nobla.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Dziadkowie Schmeisera wyemigrowali z Rosenheim w Bawarii do Kanady i osiedlili się tam na farmie. Schmeiserowie zajmują się od 60 lat rolnictwem na dziedziczonym od swoich przodków 600-hektarowym gospodarstwie, od około 40 lat specjalizują się w hodowli i uprawie rzepaku. Wyhodowali odmiany rzepaku, które są przystosowane do lokalnych warunków. Pobrali się w październiku 1952 i mają pięcioro dzieci i 15 wnuków. Percy był przez wiele lat burmistrzem (1966–1983), a w latach 1967–1971 posłem do parlamentu prowincji[2].
W 1997 Schmeiser znalazł na swoich polach modyfikowane genetycznie rośliny rzepaku „Roundup-Ready” koncernu agrochemicznego Monsanto. Według jego przypuszczeń nasiona mogły być przeniesione z wiatrem z pól sąsiednich rolników albo też wypaść z przejeżdżającej ciężarówki. W następnym roku wysiał nasiona zebrane ze swoich pól na powierzchni około 400 ha, po czym został oskarżony przez koncern o naruszenie prawa patentowego. Spór prawny trwał wiele lat. Wydany w 2004 wyrok nie nałożył na rolnika opłat licencyjnych ani kar, gdyż nie osiągnął on korzyści z uprawy odmiany rzepaku o szczególnych właściwościach odporności na herbicyd Roundup. Stwierdzono jednak, że zasadniczo nie miał on prawa do uprawy opatentowanej odmiany, gdyż pojawiła się na jego polu przypadkowo[3].
Zaangażowanie społeczne
[edytuj | edytuj kod]W czasie sporu prawnego Schmeiser stał się symbolem i rzecznikiem walki niezależnych rolników o swoje prawa i zwolennikiem surowych regulacji i obowiązków dotyczących odpowiedzialności za uprawę roślin modyfikowanych genetycznie. Percy był zapraszany na liczne wykłady, w których ostrzegał przed stosowaniem GMO w rolnictwie[4]. Często towarzyszyła mu żona Louise. W październiku 2000 Schmeiser za swoje zaangażowanie otrzymał Nagrodę im. Mahatmy Gandhiego, w 2007 Percy i Louise Schmeiser otrzymali Alternatywną Nagrodę Nobla[5] „za odwagę w obronie bioróżnorodności i praw rolników oraz przeciwstawienie się środowiskowym i moralnym wypaczeniom w aktualnej interpretacji prawa patentowego”[6], jak napisano w uzasadnieniu jury.
23 stycznia 2008 rozpoczął się nowy proces, w którym tym razem Schmeiser oskarżył firmę Monsanto. Jednak nie doszło do wydania wyroku, gdyż na godzinę przed wyznaczoną na 19 marca 2008 rozprawą Monsanto w drodze ugody pozasądowej uznało wszystkie żądania Percy Schmeisera i przejęło odpowiedzialność za zanieczyszczenie pól. Przy tym przyznano Percy Schmeiserowi odstępstwo od dotychczas obowiązującej klauzuli poufności na temat publicznego informowania o tym procesie.
29 czerwca 2009 w Berlinie odbył się premierowy pokaz filmu dokumentalnego o Schmeiserze David gegen Monsanto („Dawid przeciw Monsanto”).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Percy Schmeiser, farmer known for fight against Monsanto, dead at 89.
- ↑ Election results by electoral division. saskarchives.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-24)]..
- ↑ Decyzja Sądu Najwyższego Kanady. scc.lexum.umontreal.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-13)]..
- ↑ Martwe Zbiory – Wojna o materiał siewny (Część 1/5) – youtube-Video.
- ↑ The Right Livelihood Award. rightlivelihood.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-10)]..
- ↑ For their courage in defending biodiversity and farmers’ rights, and challenging the environmental and moral perversity of current interpretations of patent laws.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Manfred Grössler: Gefahr Gentechnik („Zagrożenia ze strony inżynierii genetycznej”), Concordverlag (Mai 2005), ISBN 3-9501887-1-1 – książka zawiera również opis sprawy Percy Schmeisera.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- strona Percy Schmeiser. percyschmeiser.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-06)].
- Percy Schmeiser vs. Monsanto Company
- orzeczenie Federalnego Sądu Kanady. decisions.fct-cf.gc.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-22)].
- orzeczenie Federalnego Sądu Apelacyjnego
- decyzja Sądu Najwyższego. lexum.umontreal.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-05)].
- Percy Schmeiser przemawia dla Biodemocracy. phillyimc.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-08)]. – 51 minut
- Sprawa Schmeisera: Korzyści i kwestia odpowiedzialności w przypadku upraw transgenicznych – artykuł Science Creative Quarterly
- Genetyczne modyfikacje: Bitwa Schmeisera Podsumowanie sprawy
- Monsanto
- Schmeiser vs. Monsanto. percyschmeiser.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-12)].