Perukarz długoczuby
| Basilornis corythaix[1] | |||
| (Wagler, 1827) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
perukarz długoczuby | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Perukarz długoczuby[5] (Basilornis corythaix) – gatunek średniej wielkości ptaka z podrodziny gwarków (Mainatinae) w rodzinie szpakowatych (Sturnidae). Ptak ten występuje w Indonezji, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Perukarz długoczuby występuje endemicznie na wyspie Seram leżącej w południowej części archipelagu Moluków[6][7][8].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy w 1827 roku opisał niemiecki przyrodnik Johann Georg Wagler, nadając mu nazwę Pastor Corythaix[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Wagler wskazał błędnie Jawę[2]; holotyp pochodził z Seram[9]. Gatunek monotypowy[7].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa: gr. βασιλευς basileus „król”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[10]. Epitet gatunkowy: gr. κορυθαιξ koruthaix „z falującymi piórami, trząść hełmem”, od κορυς korus, κορυθος koruthos „hełm”; αισσω aissō „szybko się poruszać”[10].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 24–26 cm, skrzydła 136–137 mm, ogona 94–100 mm, skoku 31–32 mm, grzbietu dzioba 17–19 mm[6]; masa ciała 121–132 g[8]. Charakterystyczny ptak, pióra na ciemieniu i karku skierowane są ku środkowej linii i wydłużone, tworząc wysoki, zdegenerowany grzebień[6]. Upierzenie jest głównie koloru czarnego, czoło, brzeg ciemienia, kark, gardło i piersi z fioletową opalizacją, pióra na gardle posiadają czasem drobne, białe końcówki, płaszcz, brzuch i zad z zieloną opalizacją. W dolnej części pokryw usznych i na boku szyi występuje biała plama, druga znajduje się na boku piersi. Skrzydło brązowe, z bladopłowymi lotkami I rzędu brązowe, sterówki purpurowo-czarne. Ogon w kształcie klina. Tęczówka brązowa, naga skóra wokół oczu ciemna, dziób koloru kremowego, nogi żółte. Brak dymorfizmu płciowego[6]. Młode ptaki nieopisane[8].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Perukarz długoczuby jest gatunkiem osiadłym, zamieszkującym nizinne i pagórkowate lasy pierwotne, również te zdegradowane[8]; obserwowany także na krawędzi lasów, w lasach wtórnych, na lekko zalesionych uprawach i ogrodach[6]. Występuje na wysokości 200–900 m n.p.m.[6] Odzywa się różnymi nosowymi, rosnącymi odgłosami czasami przeplatanymi ćwierkaniem; zarejestrowano również serię 5 głośnych i rosnących gwizdów[6][8]. Skład diety perukarza długoczubego jest słabo poznany; najprawdopodobniej jest gatunkiem owocożernym, gdyż często obserwuje się go siedzącego w grupach na drzewach owocowych lub w ogrodach w grupach mieszanych ze skworczykiem moluckim (Aplonis mysolensis)[6]. Występują pojedynczo, w parach lub sporadycznie w małych grupach[8]. Perukarz długoczuby jest hałaśliwym ptakiem i często długo siedzi na odsłoniętych gałęziach[8]. Lęg odnotowany w lipcu; perukarz długoczuby najprawdopodobniej jest gatunkiem monogamicznym[6]. Brak innych informacji na temat okresu lęgowego[6].
Status zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski[4]). Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten jest opisywany jako zazwyczaj rzadki, chociaż lokalnie liczny[4]. Ciągłe niszczenie i fragmentaryzacja siedlisk tego ptaka może spowodować w najbliższym czasie spadek jego populacji[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Basilornis corythaix, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c J.G. Wagler: Systema Avium. Cz. 1. Sttutgartiae et Tubingae: mtibus J.G. Gottae, 1827, s. 87. (łac.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 420. (łac.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Basilornis corythaix, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-05-19] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Mainatinae Lesson, 1831 – gwarki (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-23].
- ↑ a b c d e f g h i j A. Craig & Ch. Feare: Long-crested Myna (Basilornis corythaix), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.locmyn1.01. [dostęp 2020-05-08]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nuthatches, Wallcreeper, treecreepers, mockingbirds, starlings & oxpeckers. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-05-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g A. Craig & Ch. Feare: Starlings and Mynas. London: Bloomsbury Publishing, 1998, s. 136. ISBN 0-691-00496-X. (ang.).
- ↑ D. Amadon: Family Sturnidae, Starlings. W: E. Mayr & J.C. Greenway Jr.: Check-list of birds of the world: A Continuation of the Work of James L. Peters. Cz. 15. Museum of Comparative Zoology, 1962, s. 116. (ang.).
- ↑ a b Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i krótkie filmiki. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).