petite

petite (p-) (z fr. petite = mała) – mutant odkryty po raz pierwszy w drożdżach Saccharomyces cerevisiae. Mutant petite nie posiada w ogóle, albo posiada tylko śladową ilość mitochondrialnego DNA (mtDNA) lub ma uszkodzone geny białek mitochondrialnych kodowanych przez DNA jądrowe. Mitochondria takich mutantów, mimo że obecne, nie wykształcają się w sposób prawidłowy. Ich grzebienie, a więc powierzchnia błony wewnętrznej, są mocno zredukowane i organella te są funkcjonalnie niesprawne (tzw. pro- lub premitochondria). Mutanty takie mogą prowadzić wyłącznie oddychanie beztlenowe nawet w atmosferze tlenowej. W rezultacie rosną o wiele wolniej i na podłożu stałym tworzą małe kolonie (w porównaniu do typu dzikiego), skąd też wywodzi się ich nazwa.

Istnieją trzy podstawowe odmiany tych mutantów:

1. mutanty segregacyjne, w których cecha p- dziedziczona jest mendlowsko i których fenotyp jest wynikiem zmian w genach białek mitochondrialnych kodowanych jądrowo;
2. neutralne, obojętne petite, którym zupełnie nie posiadają mtDNA i których cecha p- jest recesywna genotypowo;
3. stłumione, supresyjne petite, w których brak większości mtDNA (60-99%), jednak pozostałości są często normalnie replikowane.

Mutanty petite mogą powstać po indukcji szeregiem mutagenów pochodzenia chemicznego lub po naświetlaniu promieniowaniem jonizującym.

Bibliografia

• Sherwood IR., Hines WJ. An occurrence of petite colonie mutation in an alcohol distillery yeast.. „Appl Microbiol”. 1 (7), s. 27-9, styczeń 1959. PMID: 13617942. 
• Laser H. Production by X-rays of petite colonies in yeast and their radiosensivity.. „Nature”, s. 314–5, lipiec 1964. PMID: 14204648. 
• Perlman PS., Mahler HR. Formation of yeast mitochondria. 3. Biochemical properties of mitochondria isolated from a cytoplasmic petite mutant.. „J Bioenerg”. 2 (1), s. 113-38, lipiec 1974. PMID: 4274113. 
• Ferguson LR., von Borstel RC. Induction of the cytoplasmic 'petite' mutation by chemical and physical agents in Saccharomyces cerevisiae.. „Mutat Res”. 1 (265), s. 103-48, styczeń 1992. PMID: 1370239.