Pięciornik piaskowy

Pięciornik piaskowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik piaskowy
	Nazwa systematyczna
	Potentilla incana P.Gaertn., B.Mey. & Scherb.; Oekon. Fl. Wetterau 2: 248 (1800)
Synonimy
	Potentilla acaulis subsp. arenaria (Borkh.) Guin.; Potentilla arenaria Borkh. ex P.Gaertn.; Potentilla arenaria Borkh.; Potentilla cinerea var. arenaria (Borkh.) Nyman; Potentilla cinerea subsp. arenaria (Borkh.) P.Fourn.; Potentilla cinerea proles arenaria (Borkh.) Rouy & E.G.Camus; Potentilla incana var. glandulosa (Waisb.) Poeverl.; Potentilla incana var. heptaphylla Hippelli ex Domin; Potentilla maculata Gilib.; Potentilla meridionalis var. concolor Th.Wolf ex Domin; Potentilla stellulata Rochel; Potentilla verna subsp. arenaria (Borkh.) Gams;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pięciornik piaskowy (Potentilla incana^[3] lub P. arenaria^[4] – w przypadku rozdzielnego ujęcia tych taksonów, alternatywnie utożsamianych i wówczas z priorytetem pierwszej nazwy^[3]^[4]) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Występuje w Europie na zachodzie sięgając Francji, na południu Włoch i Bułgarii, na północy Danii, Szwecji i krajów bałtyckich. Poprzez Ukrainę i Rosję sięga zachodniej Azji – Kazachstanu i zachodniej Syberii^[3]. W Polsce jest rozpowszechniony z wyjątkiem pogórza i gór^[5]. Występuje w siedliskach suchych, trawiastych, na obrzeżach lasów. Preferuje gleby piaszczyste^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina gęstokępkowa, bylina o sezonowym ulistnieniu. Nie przekracza 15 cm wysokości^[7]. Pędy bywają płożące, podnoszące się lub prosto wzniesione. Kłącze dość cienkie, silnie rozgałęzione.

Liście: Obustronnie gęsto pokryte włoskami gwiazdkowatymi o 15–30 ramionach. Dolne pięciolistkowe, górne trójlistkowe^[6].

Kwiaty: Rozwijają się od kwietnia do czerwca. Kwiaty złocistożółte o średnicy 1,5 cm, osadzone pojedynczo na szypułkach lub zebrane w kwiatostany, zwykle wierzchotkowe.

Owoce: Orzeszki, odpadające.
Gatunki podobne: Pięciornik omszony P. pusilla jest także płożący i ma liście od spodu filcowato owłosione, ale włoski rozgałęzione ma tylko na spodniej stronie liści, liście od spodu i na brzegu z licznymi włoskami pojedynczymi^[8].

Zastosowanie

Roślina wykorzystywana na rabatach mieszanych i w alpinariach. Walorem są ozdobne liście i kwiaty. Wymaga słonecznego stanowiska. Rozmnażanie przez wysiew nasion na początku wiosny, korzystniej przez podział roślin wczesną wiosną lub jesienią.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Potentilla incana P.Gaertn., B.Mey. & Scherb., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-05] .
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 139-141, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 429, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora Wiosenna, 1987 .
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 235. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-10] (ang.).

[powo-3] Potentilla incana P.Gaertn., B.Mey. & Scherb., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-05] .

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 139-141, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 429, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[Mowszowicz-6] JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora Wiosenna, 1987 .

[7] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[rutkowski-8] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 235. ISBN 83-01-14342-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]