Pingo

Pingo w Kanadzie

Pingo, bułgunniach, hydrolakkolit, kriolakkolit, lakkolit lodowy – pagórkowata forma ukształtowania powierzchni ziemi, charakterystyczna dla terenów wiecznej (wieloletniej) marzłoci. Jest to stożkowaty pagór lodowy o wys. do 80 m i średnicy do 400 m. Tworzy go soczewka lodu gruntowego, powstającego w wyniku zamarzania wody przenikającej ku górze z głębiej położonych warstw gruntu (lód iniekcyjny), pokryta grubą warstwą zamarzniętych osadów. Osady te sezonowo mogą rozmarzać, ale tylko w przypowierzchniowej części. Wyróżnia się dwa typy genetyczne pingo: typ Mackenzie (zamknięty) i typ wschodniogrenlandzki (otwarty).

Pingo typu Mackenzie (zamknięte)

Tworzy się tam, gdzie na zmarzlinowej tundrze znajduje się stosunkowo głębokie jezioro, na tyle głębokie, że zimowy lód nie sięga dna. W miejscu tym ocieplający wpływ wody doprowadza do powstania w jednolitej niegdyś warstwie zmarzliny. Gdy jezioro ulegnie spłyceniu następuje powolne zasklepianie wytopiska zmarzliny, z góry i z boków, co w rezultacie prowadzi do pełnego zamknięcia w zmarzlinie soczewki wodnistego gruntu. Przy dużym parciu, postępującego procesu zamarzania, dojdzie w końcu do wysadzenia pagórka, którego wnętrze stanowi wyparta z dołu woda lub ziemista breja. Zamarzając tworzy on lodowy trzon pagórka

Pingo typu wschodniogrenlandzkiego (otwarte)

Tworzy się w obrębie nieciągłej wieloletniej zmarzliny, gdzie jest stały dopływ wód (np. artezyjskich) i dzięki nim narasta jądro lodowe.

Ślad po wielkim plejstoceńskim pingo odkryto w drugiej połowie lat 90. w Polsce północno-wschodniej.