Piotr Kreczeuski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Piotr Kraczeuski)
Piotr Kreczeuski
Пётр Крачэўскі
ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Piotr Antonawicz Kreczeuski

Data i miejsce urodzenia

7 sierpnia 1879
Dubno, gubernia grodzieńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

8 marca 1928
Praga, Czechosłowacja

Przewodniczący Rady Białoruskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie
Okres

od 13 grudnia 1919
do 8 marca 1928

Poprzednik

Jazep Losik

Następca

Wasil Zacharka

Piotr Antonawicz Kreczeuski (biał. Пётр Антонавіч Крэчэўскі[a]; ur. 7 sierpnia 1879 w Dubnie, zm. 8 marca 1928 w Pradze) – białoruski polityk, nauczyciel i publicysta, jeden ze współzałożycieli Białoruskiej Republiki Ludowej (BRL), w latach 1919–1928 przewodniczący Rady BRL, formalnie głowa państwa na uchodźstwie.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się na Polesiu w rodzinie diakona prawosławnego. W 1902 ukończył Wileńskie Seminarium Duchowne, po czym pracował jako nauczyciel na Białostocczyźnie i Grodzieńszczyźnie. W latach 1909–1914 zatrudniony w Wileńskim Banku Państwowym.

Po wybuchu I wojny światowej powołany do armii rosyjskiej, w której walczył do 1916. Po rewolucji bolszewickiej przygotowywał I Zjazd Wszechbiałoruski. Został przywódcą Białoruskiej Partii Socjalistów-Federalistów.

Wybrany do Rady Białoruskiej Republiki Ludowej, w maju 1918 został członkiem pierwszego białoruskiego rządu jako sekretarz (wiceminister) handlu. 11 października 1918 wybrano go sekretarzem Rady BRL. 13 grudnia 1919 objął urząd przewodniczącego Rady BRL, początkowo z siedzibą w Mińsku, później kolejno w Kownie, Berlinie i Pradze. We wrześniu 1921 współorganizował białoruską konferencję w Pradze, na której starał się pojednać różne nurty białoruskiego ruchu niepodległościowego oraz przybliżyć problematykę Białorusi politykom czeskim.

Założył Archiwum Białoruskie w Pradze (w 1945 przejęło je NKWD wywożąc do Moskwy). Na emigracji wydał też dramat „Rahneda” dotyczący sytuacji w księstwie połockim w X wieku, w rzeczywistości będący ilustracją sytuacji politycznej Białorusi w 1921. W 1926 napisał książkę – kompendium wiedzy o Białorusi „Zamieżnaja Biełarus'”

Mimo lewicowych poglądów pozostał zdeklarowanym antykomunistą oraz przeciwnikiem rzeczywistości sowieckiej. Odrzucał tzw. państwowość Białoruskiej SRR, a traktat ryski nazywał rozbiorem Białorusi.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywne formy zapisu: Imię niekiedy bywa zapisywane jako Piatro, Пятро, zaś nazwisko jako Kraczeuski, Крачэўскі. W polskich źródłach pojawia się również forma Piotr Kreczewski.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]