Plastisfera
Plastisfera – zespół organizmów związanych z plastikowymi odpadami unoszącymi się w wodach. Ponieważ tworzywa sztuczne są nowym elementem środowiska, zespół ten jest jednym z najmłodszych elementów ekosystemu.
Termin plastisfera (ang. plastisphere) zaproponował zespół oceanologów z kilku ośrodków w Woods Hole w 2011 roku – Erik R. Zettler, Tracy J. Mincer i Linda A. Amaral-Zettler, gdyż ta biocenoza jest odmienna, a przy okazji bardziej złożona niż otaczające ją zespoły organizmów otwartej toni oceanicznej[1]. Czasem jest stosowany nie wobec biocenozy, ale wobec jej siedliska[2] lub całego ekosystemu[3].
W skład plastisfery wchodzą głównie mikroorganizmy. Wśród nich są uważane za jedne z najliczniejszych oceanicznych bakterii z rodzaju Pelagibacter, ale według jednego z badań, w samej plastisferze najliczniejsi są przedstawiciele rodzaju Vibrio[1]. Niewykluczone, że mogą oni być oportunistycznymi patogenami[4]. Poza tym w biofilmie znajdowane są organizmy z różnych grup ekologicznych i taksonomicznych: promienice, orzęski, bruzdnice, okrzemki, zielenice, brunatnice, krasnorosty oraz innych grup bakterii, protistów i grzybów. Część z nich jest osiadła, przytwierdzona do cząstek plastiku, część to epibionty, czyli organizmy żyjące na powierzchni innych organizmów[1]. Biocenozę plastisfery tworzą autotrofy i heterotrofy, w tym drapieżnicy i symbionty. Część bakterii tego zespołu może rozkładać plastik[4]. W plastisferze występują też rozkładające polietylen grzyby Parengyodontium album[5]. Według innych badań, na Wielkiej Pacyficznej Plamie Śmieci, najliczniejsze są bakterie z rodzaju Bacillus (średnio 1664 os./mm²) i okrzemki pierzaste (średnio 1097 os./mm²), z towarzyszeniem ziarenkowców, okrzemek centrycznych, bruzdnic, kokolitoforów i promienic. W tych badaniach zauważono, że bakterie są związane raczej z cząstkami styropianu, podczas gdy okrzemki preferują cząstki plastiku o chropowatej powierzchni, a większe zróżnicowanie wykazują na większych odpadach[6].
Ze wzrostem ilości mikroodpadów plastikowych związany jest wzrost liczebności Halobates sericeus (przedstawiciela nartnikowatych z rodzaju Halobates), dla którego są one miejscem składania jaj[7].
Do unoszących się na powierzchni cząstek plastiku przyczepiają się również przetrwalniki i aktywne osobniki glonów mogących wywoływać toksyczne zakwity, zwłaszcza bruzdnic. Stwierdzono to m.in. w przypadku zakwitów wód na Costa Brava wywołanych przez Alexandrium taylori, przez co uważa się, że siedlisko to sprzyja rozprzestrzenianiu tego typu zagrożeń[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Linda A. Amaral-Zettler, Erik R. Zettler, Tracy J. Mincer: The Microbial Community on Marine Plastic Debris: Life in the "Plastisphere". W: AGU Fall Meeting Abstracts. 2011, s. 0536.
- ↑ Mark Gold, Katie Mika, Cara Horowitz, Megan Herzog, Lara Leitner: Pritzker Briefs. T. 5: Stemming the Tide of Plastic Marine Litter: A Global Action Agenda. Los Angeles: UCLA School of Law, październik 2013, s. 6.
- ↑ Krzysztof Kowalski. Po oceanie pływają plastikowe wyspy. „Rzeczpospolita”, 09-07-2013. (pol.).
- ↑ a b Erik R. Zettler, Tracy J. Mincer, Linda A. Amaral-Zettler, Life in the “Plastisphere”: Microbial Communities on Plastic Marine Debris, wyd. 13, t. 47, 2013, s. 7137–7146, DOI: 10.1021/es401288x (ang.).
- ↑ A. Vaksmaa i inni, Biodegradation of polyethylene by the marine fungus Parengyodontium album, „Science of The Total Environment”, 934, 2024, s. 172819, DOI: 10.1016/j.scitotenv.2024.172819 [dostęp 2024-06-24] (ang.).
- ↑ Henry S. Carson, Magnus S. Nerheim, Katherine A. Carroll, Marcus Eriksen. The plastic-associated microorganisms of the North Pacific Gyre. „Marine Pollution Bulletin”. 75 (1-2), s. 126–132, 2013-10-15. DOI: 10.1016/j.marpolbul.2013.07.054. (ang.).
- ↑ Miriam C. Goldstein, Marci Rosenberg, Lanna Cheng. Increased oceanic microplastic debris enhances oviposition in an endemic pelagic insect. „Biology Letters”. 5 (8), s. 817-820, 2012-10-23. The Royal Society. DOI: 10.1098/rsbl.2012.0298. (ang.).
- ↑ Mercedes Masó, Esther Garcés, Francesc Pagès, Jordi Camp. Drifting plastic debris as a potential vector for dispersing Harmful Algal Bloom (HAB) species. „Scientia Marina”. 67 (1), s. 107-111, 2003. DOI: 10.3989/scimar.2003.67n1107. (ang.).