Platypteryg

Platypteryg
	Platypterygius
	von Huene, 1922
	; Platypterigius longmani
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	Ichthyopterygia
Rząd	ichtiozaury
Rodzina	oftalmozaury
Rodzaj	platypteryg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Platypteryg (Platypterygius) – ichtiozaur prawdopodobnie należący do rodziny Ophthalmosauridae. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Michaela Caldwella (1997) wynikała jego przynależność do rodziny Leptonectidae^[1]; jednak późniejsza analiza Maischa i Matzkego (2000) wykazała jego przynależność do Ophthalmosauridae^[2]. Także późniejsi autorzy (np. Maisch, 2010^[3] czy Fischer, 2012^[4]) zaliczają rodzaj Platypterygius do Ophthalmosauridae.

Żył w okresie wczesnej kredy (ok. 112-100 mln lat temu) w okolicach Azji, Ameryki Północnej, Australii i obecnej Europy. Długość ciała ok. 7 m, masa ok. 200 kg. Jego szczątki znaleziono w Australii, Nowej Zelandii, Europy Zachodniej, Rosji i Stanów Zjednoczonych.

Posiadał szczątkowy palec przy przedniej płetwie. Miał stosunkowo małe oczy i mocne zęby. W wodzie rozwijał prędkość 30-45 km/h.

W 2008 roku naukowcy z Instytutu Paleobiologii PAN, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Speleoklubu Beskidzkiego odnaleźli w starej kopalni fosforytów w Annopolu nad Wisłą szczątki ichtiozaura z gatunku Platypterygius campylodon^[5].

Gatunki platypteryga^[6]:

Platypterygius platydactylus (Broili, 1907) (typowy)
Platypterygius australis (M'Coy, 1867) = Ichthyosaurus australis M'Coy, 1867 = ?Platypterygius longmani Wade, 1990^[7]
Platypterygius hauthali (von Huene, 1927)
Platypterygius americanus (Nace, 1939)
Platypterygius hercynicus Kuhn, 1946
Platypterygius kiprijanoffi Romer, 1968
Platypterygius birjukovi (Ochev i Efimov, 1985) = Simbirskiasaurus birjukovi Ochev i Efimov, 1985
Platypterygius bedengensis (Efimov, 1997) = Plutoniosaurus bedengensis Efimov, 1997
Platypterygius sachicarum Paramo, 1997
Platypterygius bannovkensis Archangielski, 1998
Platypterygius ochevi Archangielski vide Archangielski et al., 2008 =?Maiaspondylus cantabrigiensis (Lydekker, 1888)^[8]

Zdaniem Fischera (2012) z opisu holotypu gatunku Platypterygius campylodon (Carter, 1846) nie wynika, że ma on jakiekolwiek cechy diagnostyczne; zbadanie holotypu nie jest zaś możliwe, gdyż najprawdopodobniej zaginął^[4]. Dodatkowo z badań Fischera wynika, że domniemane autapomorfie rodzaju Platypterygius w rzeczywistości albo nie występują u wszystkich gatunków zaliczanych do tego rodzaju, ale występują także u innych przedstawicieli rodziny Ophthalmosauridae. Co za tym idzie, konieczne są badania skamieniałości wszystkich gatunków z rodzaju Platypterygius dla stwierdzenia, czy istotnie zasadne jest zaliczanie ich wszystkich do jednego rodzaju^[4].

Przypisy

↑ Michael W. Caldwell. Modified perichondral ossification and the evolution of paddle-like limbs in ichthyosaurs and plesiosaurs. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 17 (3), s. 534–547, 1997. (ang.).
↑ Michael W. Maisch, Andreas T. Matzke. The Ichthyosauria. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde Serie B (Geologie und Paläontologie)”. 298, s. 1–159, 2000. (ang.).
↑ Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Valentin Fischer. New data on the ichthyosaur Platypterygius hercynicus and its implications for the validity of the genus. „Acta Palaeontologica Polonica”. 57 (1), s. 123-134, 2012. DOI: 10.4202/app.2011.0007. (ang.).
↑ Małgorzata T. Załoga. Skarby z kopalni widmo. „National Geografic Polska”. Nr 11 (122), 2009-11. Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA.
↑ Za: Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).
↑ Christopher McGowan, Ryosuke Motani: Handbook of Paleoherpetology. Part 8: Ichthyopterygia. München: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2003. ISBN 3-89937-007-4.
↑ Nikolay G. Zverkov, Dmitry V. Grigoriev. An unrevealed lineage of platypterygiines (Ichthyosauria) with peculiar forefin structure and semiglobal distribution in the mid-Cretaceous (Albian–Cenomanian). „Cretaceous Research”, w druku. DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104550. (ang.).

Linki zewnętrzne

platypterygius na Dino Fact File. home.scarlet.be. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ang.)

[MC97-1] Michael W. Caldwell. Modified perichondral ossification and the evolution of paddle-like limbs in ichthyosaurs and plesiosaurs. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 17 (3), s. 534–547, 1997. (ang.).

[TheIchthyosauria-2] Michael W. Maisch, Andreas T. Matzke. The Ichthyosauria. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde Serie B (Geologie und Paläontologie)”. 298, s. 1–159, 2000. (ang.).

[3] Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).

[Fischer-4] Valentin Fischer. New data on the ichthyosaur Platypterygius hercynicus and its implications for the validity of the genus. „Acta Palaeontologica Polonica”. 57 (1), s. 123-134, 2012. DOI: 10.4202/app.2011.0007. (ang.).

[5] Małgorzata T. Załoga. Skarby z kopalni widmo. „National Geografic Polska”. Nr 11 (122), 2009-11. Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA.

[6] Za: Michael W. Maisch. Phylogeny, systematics, and origin of the Ichthyosauria – the state of the art. „Palaeodiversity”. 3, s. 151–214, 2010. (ang.).

[7] Christopher McGowan, Ryosuke Motani: Handbook of Paleoherpetology. Part 8: Ichthyopterygia. München: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2003. ISBN 3-89937-007-4.

[8] Nikolay G. Zverkov, Dmitry V. Grigoriev. An unrevealed lineage of platypterygiines (Ichthyosauria) with peculiar forefin structure and semiglobal distribution in the mid-Cretaceous (Albian–Cenomanian). „Cretaceous Research”, w druku. DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104550. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]