Pośredni Awen
50°11′46″N 19°43′15″E/50,196222 19,720917| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
4,5 m |
| Głębokość |
4,2 m |
| Wysokość otworów |
472 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
95 m |
| Kod |
J.Olk.I-08.107 |
Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
| 50°11′46″N 19°43′15″E/50,196222 19,720917
| |
| Strona internetowa | |
Pośredni Awen – schronisko (mała jaskinia) na orograficznie prawym zboczu Doliny Szklarki[1], w obrębie miejscowości Szklary, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia[2].
Znajduje się u wschodniego podnóża Skały Bukowej, około 6 m na północny wschód od zamontowanego na niej krzyża. Ma głębokość 4,2 m i na poziomie gruntu nieregularny otwór o długości 1,9 m i szerokości 0,5 m. Od otworu prowadzi w dół pochyła szczelina do studni o rozmiarach około 1 m × 0,5 m × 2,3 m. Niżej znajduje się przekop pogłębiający studnię. Kończy się on w dole niemożliwą do przejścia szczeliną, która prawdopodobnie łączy się z Szerokim Awenem. Dowodem może być silny i ciepły wypływ powietrza z dna. Drugi taki wypływ ciepłego powietrza występuje zimą w lesie w odległości kilkunastu metrów od otworu Szerokiego Awenu[1].
Jest to studnia krasowa (awen), który powstał w wapieniach z jury późnej na szczelinie skalnej, która później uległa rozszerzeniu. Ma bardzo kruche ściany, namulisko tworzą odpadłe ze ścian okruchy skalne, gleba i liście nawiane przez wiatr. Schronisko jest wilgotne, jego klimat jest uzależniony od środowiska zewnętrznego. Ściany i dno porastają mchy i glony. Latem przy długotrwałej suchej pogodzie częściowo przysychają, ale odżywają zimą dzięki ciepłemu powiewowi powierza. Ze zwierząt obserwowano pająka sieciarza jaskiniowego (Meta menardi) i owady[1].
Historia poznania i eksploracji[edytuj | edytuj kod]
Schronisko prawdopodobnie znane było od dawna, ale w literaturze nie było opisywane. Po raz pierwszy możliwość jego istnienia przewidział A. Górny w styczniu 1992 r., obserwując miejsce z wytopionym śniegiem nad skalnym rumoszem. Od stycznia 1998 r. grotołazi odgruzowali schronisko, musieli jednak przerwać prace wskutek interwencji właściciela terenu. W 1999 r. J. Nowak wykonał plan jaskini[3]. I. Luty w lipcu 2014 r. zaktualizowała pomiary. Stwierdziła, że szczeliny na dnie schroniska uległy zasypaniu gruzem[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Izabella Luty, Pośredni Awen, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-05-20].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-05-20].
- ↑ J. Nowak J., Jaskinie Doliny Szklarki. Kraków: Jaskinie, 2008, 51: 28-33