Kropiatka
(Przekierowano z Porzana porzana)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Porzana porzana[1] | ||
| (Linnaeus, 1766) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | żurawiowe | |
| Rodzina | chruściele | |
| Rodzaj | Porzana | |
| Gatunek | kropiatka | |
| Synonimy | ||
|
Rallus Porzana Linnaeus, 1766[2] | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 okres lęgowy przeloty zimowiska | ||
Kropiatka, kureczka nakrapiana (Porzana porzana) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny chruścieli (Rallidae). Zamieszkuje Europę poza północną Skandynawią, zachodnią Syberię oraz Azję Środkową po Iran, Kazachstan, północno-zachodnie Chiny i północno-zachodnią Mongolię. Wędrowny, przeloty w marcu–kwietniu i sierpniu–październiku, odbywają się nocą. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego, północnej Afryce (gdzie przelatuje szlakiem zachodnim lub południowo-wschodnim), na Bliskim Wschodzie oraz w Indiach i Pakistanie, tylko wyjątkowo w Europie Zachodniej. Jest to gatunek monotypowy[2][4].
W Polsce ptak lęgowy niżu, na wschodzie nieliczny lub średnio liczny, a na zachodzie bardzo nieliczny lub nieliczny[5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
- Ptak wielkości szpaka. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, choć samica ma jaśniejszą głowę i podgardle w jasne kropki. Wierzch ciała oliwkowobrązowy z małymi czarnymi i białymi plamkami. Boki głowy i szyi oraz pierś szaroniebieskobrązowe. Boki w brązowo-białe pionowe pręgi. Nogi żółtozielonkawe. Dziób pomarańczowy u nasady, zielony w środku, zakończony brunatno. Jest on krótki jak u innych gatunków Porzana. Skrzydła ciemnobrązowe w czarne kropki. Charakterystyczną cechą jest brązowożołte zabarwienie piór podogonowych bez białych poprzecznych pręg. Młode niemal identyczne, lecz o znacznie jaśniejszym, kremowobiaławym, spodzie.
- W odróżnieniu od wodnika ma krótki, prosty dziób i beżowe pokrywy podogonowe.
- Rozmiary
- dł. ciała ok. 22–24 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 37–42 cm
- Masa
- ok. 55–145 g
- Głos i zachowanie
- Trudna do obserwacji – prowadzi bardzo skryty tryb życia pod osłoną gęstej roślinności na brzegach stawów, leniwie płynących rzek i na bagnach (podobnie jak wodnik). Widywana jest najczęściej o zmroku, gdy poszukuje pożywienia w mule. Łatwiej ją jednak usłyszeć niż zobaczyć. Pogwizdywania kropiatki słychać najczęściej wiosną lub latem o zmroku i w nocy. Odgłos ten przypomina uderzenie batem: „huit huit”. W czasie toków odzywa się ciągle powtarzanym „tryk trek tryk trek”, co wskazuje zarazem miejsca lęgowe. Poza tym okresem jest raczej milcząca. Utrudnia to oszacowanie liczebności tego ptaka w danym miejscu, zwłaszcza że kropiatka szybko reaguje na zmiany poziomu wód i opuszcza od razu wyschnięte obszary, zasiedlając nowo powstające zalewiska.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Płytkie, gęsto zarośnięte zbiorniki wodne otoczone podmokłymi łąkami, choć jest luźniej związana z wodą od innych gatunków Porzana.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Owady i inne małe zwierzęta uzupełnione nasionami i częściami zielonymi roślin.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- Gniazdo
- Wiosną zajmuje niewielki, ale gwałtownie broniony rewir. Gnieździ się na brzegu lub kępie, na wysychających bagnach, w pobliżu wody, ale również na dość suchych terenach blisko pól uprawnych. Gniazdo ukryte w roślinności, głównie wśród suchych liści turzyc i traw. Wyściółkę stanowią jednak delikatniejsze materiały.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, składając w kwietniu i czerwcu 8 do 14 żółtawych lub brunatnawych ciemno nakrapianych jaj.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 18–21 dni przez obydwoje rodziców.
- Pisklęta
- Często zdarza się, że wylęg nie następuje jednocześnie (opóźnienie może nawet wynieść 4 doby). Wtedy samica wysiaduje pozostałe jaja, a samiec karmi już wyklute młode. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 72 godzinach, jednak jeszcze w nim nocują. Mają już wielobarwne dzioby. Rodzice karmią młode do 3. tygodnia życia, jednak zdolność do lotu pisklęta uzyskują dopiero w 6. lub 7. tygodniu życia. Pokarm dorosła para przynosi młodym w dziobach. To głównie mięczaki, owady i ich larwy, skorupiaki i robaki. Z końcem lata kropiatka wyprowadza drugi lęg.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Porzana porzana, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Taylor, B.: Spotted Crake (Porzana porzana). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-10-18].
- ↑ Porzana porzana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Frank Gill, David Donsker (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin (ang.). IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-10-18].
- ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 285. ISBN 83-919626-1-X. Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego bardzo nieliczny oznacza zagęszczenie 0,1–1 par na 100 km2, nieliczny – 1–10 par na 100 km2, a średnio liczny – 10–100 par na 100 km2.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Porzana porzana (Kropiatka). W: M. Gromadzki (red).: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny.. T. 7: Ptaki (część I). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 290–293.