Posłonek alpejski skalny

Posłonek alpejski skalny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	czystkowate
Rodzaj	posłonek
Gatunek	posłonek alpejski
Podgatunek	posłonek alpejski skalny
	Nazwa systematyczna
	Helianthemum alpestre (Jacq.) Dunal subsp. rupifragum (A. Kern.) Jáv.
Synonimy
	Helianthemum oelandicum (L.) DC. subsp. rupifragum (Kern.) Breistr.; Helianthemum rupifragum Kern.;
	Helianthemum oelandicum (L.) DC. subsp. rupifragum (Kern.) Breistr.; Helianthemum rupifragum Kern.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Posłonek alpejski skalny (Helianthemum alpestre subsp. rupifragum) – podgatunek^[3] rośliny wieloletniej należący do rodziny czystkowatych. Przez niektórych autorów uważany był za oddzielny gatunek – posłonek skalny^[4]. Występuje w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz w Azji południowo-zachodniej. W Polsce występuje wyłącznie w Pieninach w szczytowych partiach Trzech Koron i na zboczach Wąwozu Szopczańskiego^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzewinka o gałązkach długości 10-20 cm.

Liście: Bez przylistków, owłosione; liście dolne z ogonkiem, lancetowate, skupione w różyczkę. Górne liście łodygowe siedzące.

Kwiaty: Zebrane w kwiatostan po 3-10. Działki biało owłosione, 4-8 mm długości. Płatki żółte, 5-9 mm długości^[6].

Owoc: Torebka z niełupkami.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Krzewinka, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Liczba chromosomów 2n=22. Występuje w górskich murawach naskalnych. Podgatunek charakterystyczny dla zespołu Dendranthemo-Seslerietum^[7].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Podgatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin^[8] w kategorii VU (narażony). Umieszczony także w Czerwonej Księdze Karpat Polskich w tej samej kategorii. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) posiada kategorię R (rzadki - potencjalnie zagrożony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię VU (narażony)^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-24] (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Zarzycki K. 2001. Posłonek skalny. s. 249-250. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001.
↑ Wróbel I. 2008. Posłonek alpejski skalny. s. 137-138. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-24] (ang.).

[checklist2002-3] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[A-4] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[5] Zarzycki K. 2001. Posłonek skalny. s. 249-250. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001.

[6] Wróbel I. 2008. Posłonek alpejski skalny. s. 137-138. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[8] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]