Powstanie Bożonarodzeniowe

Powstanie Bożonarodzeniowe
Czas	7 stycznia 1919
Miejsce	Cetinje
Terytorium	Czarnogóra
Wynik	zwycięstwo Białych, stłumienie powstania
Strony konfliktu Zelenaši (separatyści czarnogórscy) Królestwo Jugosławii Biali (unioniści czarnogórscy) Dowódcy Krsto Todorov-Zrnov Popović Marko Daković Siły 4000 10000 Straty 29 zabitych 16 zabitych

Powstanie Bożonarodzeniowe (serb. Божићна побуна) – czarnogórskie powstanie skierowane przeciwko unifikacji Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii, do którego doszło 7 stycznia 1919.

Przywódca powstania, kpt Krsto Popović

Powstanie zwolenników czarnogórskiej niepodległości (tzw. Zelenaši - zielonych) wywołała decyzja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Czarnogóry (obradującego w Podgoricy), które przegłosowało unifikację Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii. Zdecydowała większość parlamentarzystów, zwolenników unii (tzw. bjelasi - białych). Przeciwnicy unii, na czele z Krsto Zrnovem Popoviciem wywołali powstanie, zaś powołany ad hoc komitet wydał deklarację, w której uznawał za niekonstytucyjne decyzje podjęte w Podgoricy. Przywódcą politycznym powstania był dyplomata Jovan Plamenac. W dniu prawosławnego Bożego Narodzenia, główne siły powstańcze zostały rozbite na przedmieściach Cetynii przez jednostki armii serbskiej. Do walk doszło także w rejonie miasta Nikšić i wokół Rijeka Crnojevića. Około 200-300 uczestników powstania zostało ujętych i osadzonych w więzieniu w Zenicy.

Część powstańców, która nie trafiła do niewoli uciekła do Włoch i tam tworzyła armię Czarnogóry na wygnaniu. Niedobitki powstańców (oddział Savo Raspopovicia) kontynuowały opór aż do roku 1929.

Pamięć o powstaniu

W 90 rocznicę powstania, 7 stycznia 2008, premier niepodległej Czarnogóry Milo Đukanović odsłonił pomnik poświęcony pamięci separatystów, którzy zginęli w czasie powstania.

Bibliografia

• Predrag Tomović, Božićni ustanak izaziva kontroverze na 90. godišnjicu
• Artykuł o powstaniu
• Srđa Pavlović: Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State. Purdue University Press: 2008, s. 163. ISBN 9781557534651.