Pracowniczy plan kapitałowy

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pracownicze plany kapitałowe, PPK – dobrowolny, prywatny system długoterminowego oszczędzania wchodzący w skład tzw. III filaru polskiego systemu emerytalnego. Jest on tworzony wspólnie przez pracownika, pracodawcę oraz państwo[1]. PPK powstały w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego co najmniej 60. roku życia[2]. System został powołany ustawą z 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych, która weszła w życie 1 stycznia 2019 roku. Za wdrożenie oraz ewidencjonowanie całego programu odpowiedzialny jest Polski Fundusz Rozwoju[3] oraz powołana w drodze art. 77 ustawy o PPK spółka zależna PFR Portal PPK. Nadzór nad systemem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Wdrożenie pracowniczych planów kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

Wdrożenie PPK zostało podzielone na kilka etapów, by zachować jak największą płynność wprowadzanych zmian. W wyznaczaniu poszczególnych faz najważniejszym kryterium była wielkości przedsiębiorstwa mierzona liczbą zatrudnianych pracowników.

Wskazać tu należy 4 etapy wdrażania PPK:

  • Etap I – od 1 lipca 2019 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.;
  • Etap II – od 1 stycznia 2020 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 50 osób według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r.;
  • Etap III – od 1 lipca 2020 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 20 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.;
  • Etap IV – od 1 stycznia 2021 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 20 osób oraz jednostki należące do sektora finansów publicznych niezależnie od tego, ile osób zatrudniają[1].

W wyniku zmian ustawowych w obliczu pandemii Covid-19 w Polsce datę wejścia do PPK dla uczestników II fazy przesunięto do 10 listopada 2020 r. (ostateczny termin podpisania umów na prowadzenie PPK)[4].

Powszechność i dobrowolność pracowniczych planów kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

PPK wprowadzają pewną nowość do tzw. III filaru polskiego systemu emerytalnego, który cechuje się dobrowolnością[5]. PPK jest systemem wzbogaconym o ustawowy nakaz powszechności, co oznacza, że każdy pracownik w wieku 18-55 lat musi zostać automatycznie zapisany do PPK przez swojego pracodawcę. Osoba zatrudniona może jednak w każdej chwili wypisać się z uczestnictwa w programie poprzez złożenie pisemnej deklaracji o rezygnacji[6]. Pracodawca po otrzymaniu takiego pisma musi niezwłocznie (najpóźniej w terminie 7 dni) poinformować o tym fakcie instytucję finansową, z którą zawarta została umowa o prowadzenie PPK[7]. Możliwość rezygnacji potwierdza dobrowolność tego programu.

Wpłaty do pracowniczych planów kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

System oparty jest na trójstronnej współpracy: pracownika, pracodawcy i państwa. Wyróżnić tu należy 4 rodzaje wpłat, które będą zapisywane na indywidualnym rachunku prowadzonym w PPK:

  • wpłaty podstawowe;
  • wpłaty dodatkowe;
  • wpłata powitalna;
  • dopłaty roczne[8].

Wpłaty podstawowe[edytuj | edytuj kod]

Wpłaty podstawowe dokonywane są co miesiąc, zarówno przez podmiot zatrudniający (pracodawcę), jak i przez podmiot zatrudniony (uczestnika PPK)[9]. Wysokość tych wpłat określa się procentowo i jest uzależnione od wysokości wynagrodzenia osoby zatrudnionej.

  • Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia[6].
  • Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK wynosi 2% wynagrodzenia[10] (wysokość ta może zostać obniżona – nie niżej jednak niż do 0,5% – jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia[11]).

Suma wpłat podstawowych wynosi 3,5% wynagrodzenia osoby zatrudnionej (uczestnika PPK).

Wpłaty dodatkowe[edytuj | edytuj kod]

Podmioty wnoszące wpłaty podstawowe mogą zdecydować się na dokonywanie dobrowolnych wpłat dodatkowych. Kolejno:

  • podmiot zatrudniający może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłat dodatkowych w wysokości nie większej niż 2,5% wynagrodzenia[12];
  • uczestnik PPK może zdecydować się na wpłaty dodatkowe w maksymalnej wysokości 2% wynagrodzenia[13].

W sumie wysokość wpłat dodatkowych może wynieść 4,5% wynagrodzenia osoby zatrudnionej (uczestnika PPK).

Wpłata powitalna[edytuj | edytuj kod]

Jednorazowa wpłata powitalna (wpłacona przez państwo), w wysokości 250 zł, należy się każdemu uczestnikowi PPK, który spełni łącznie 2 warunki:

  • na jego rzecz oraz w jego imieniu została zawarta umowa o prowadzenie PPK;
  • jest uczestnikiem PPK przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe[14].

Wpłata powitalna jest przekazywana przez ministra właściwego do spraw pracy, za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju[14].

Dopłaty roczne[edytuj | edytuj kod]

Dopłaty roczne to wpłaty dokonywane przez państwo w związku z uczestnictwem w PPK w danym roku kalendarzowym. Wpłata w wysokości 240 zł rocznie przysługuje każdemu, kto zgromadzi na swoim rachunku w PPK środki równe co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od 6-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku[15].

Strategia inwestycyjna w pracowniczych planach kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

Wpłaty uczestników PPK są gromadzone w ramach tzw. funduszu zdefiniowanej daty. Data w nazwie funduszu to przybliżona data przejścia na emeryturę. Koncepcja funduszy zdefiniowanej daty (zwanych też funduszami cyklu życia) polega na tym, że inwestycja zmienia się wraz z wiekiem inwestora. Na początku inwestycji w portfelu dominują aktywa o większym ryzyku (głównie akcje), a bliżej daty docelowej są one zastępowane papierami o niższym poziomie ryzyka (jak m.in. obligacjami czy instrumentami rynku pieniężnego). Takie podejście ma służyć ochronie zgromadzonych środków. To zarządzający wybiera klasy aktywów i dopasowuje strukturę portfela (ang. rebalancing) do sztywno ustalonej ścieżki alokacji (ang. glide path)[16][17].

Wypłaty z pracowniczych planów kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

Wypłata po ukończeniu 60. roku życia[edytuj | edytuj kod]

Z założenia zebrane na rachunku PPK środki mogą zacząć być wypłacane, na wniosek uczestnika programu, po ukończeniu przez niego 60. roku życia. Wypłaty w tym przypadku kształtują się następująco:

  • 25% zgromadzonych środków wypłacanych jest jednorazowo, od razu po złożeniu wniosku (chyba, że beneficjent zdecyduje inaczej);
  • pozostałe 75% oszczędności wypłacanych jest w miesięcznych ratach w równej wysokości (przez okres minimum 10 lat)[18].

W tym przypadku nie jest pobierany podatek od zysków kapitałowych.

Wypłata z ważnego powodu przed ukończeniem 60. roku życia[edytuj | edytuj kod]

Wcześniejsze wypłacenie środków zgromadzonych na rachunku PPK, na wniosek uczestnika, jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach:

  • uczestnik PPK może jednorazowo wypłacić do 100% zgromadzonych środków w celu pokrycia wkładu własnego w związku z budową lub przebudową budynku mieszkalnego (z obowiązkiem zwrotu w wartości nominalnej)[19];
  • uczestnik może wnioskować o wypłatę do 25% zgromadzonych środków w przypadku poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (bez obowiązku zwrotu)[20].

W tym przypadku nie jest pobierany podatek od zysków kapitałowych.

Wypłata bez ważnego powodu przed ukończeniem 60. roku życia[edytuj | edytuj kod]

W przypadku rezygnacji z oszczędzania przed osiągnięciem 60. roku życia uczestnik PPK otrzyma zgromadzone środki, jednak zostaną one umniejszone o następujące potrącenia:

  • 30% wpłat dokonanych przez podmiot zatrudniający (pracodawcę) wróci na subkonto oszczędzającego do ZUS;

Poziom partycypacji w pracowniczych planach kapitałowych[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze przeprowadzone badanie poziomu partycypacji w ramach PPK, oparte na rzeczywistych danych przedstawionych przez pracodawców, wskazuje, że średni poziom partycypacji w PPK w podmiotach I transzy wyniósł na dzień 12 listopada 2019 roku około 40 proc. Jest on większy tam, gdzie działają związki zawodowe, a mniejszy tam, gdzie jest znacząca grupa zleceniobiorców wśród osób zatrudnionych. Bez znaczenia dla poziomu partycypacji w PPK pozostają natomiast takie czynniki jak wielkość pracodawcy czy podmiot zarządzający PPK[22].

Zgodnie z badaniami Instytutu Emerytalnego na koniec 2020 roku poziom partycypacji w PPK w przypadku wszystkich podmiotów objętych przepisami ustawy wyniósł 22,9%, a wskaźniki dla poszczególnych grup podmiotów wyniosły:

  • dla podmiotów zatrudniających pow. 250 osób –  30,5% (1,2 mln uczestników);
  • dla podmiotów zatrudniających 50-249 osób  – 16,4% (359 tys. uczestników);
  • dla podmiotów zatrudniających 20-49 osób – 9,7% (119 tys. uczestników)[23].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Założenia programu Pracowniczych Planów Kapitałowych [online], www.mojeppk.pl [dostęp 2020-04-30].
  2. ↑ Art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  3. ↑ Wady i zalety Pracowniczych Planów Kapitałowych [online], www.rp.pl [dostęp 2020-04-30].
  4. ↑ Koronawirus. W Sejmie uchwalono m.in. zmianę terminu wdrożenia II etapu PPK – PFR Portal PPK. [dostęp 2020-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-24)].
  5. ↑ Sebastian Jakubowski, Adrian Prusik, Pracownicze plany kapitałowe. Komentarz., WKP, 2019 [dostęp 2020-04-30].
  6. ↑ a b Art. 26 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  7. ↑ Art. 23 ust. 3 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  8. ↑ Rezygnacja z PPK – kiedy należy ją złożyć i jak wypełnić oświadczenie? [online], Poradnik Przedsiębiorcy [dostęp 2020-04-30].
  9. ↑ Art. 25 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  10. ↑ Art. 27 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  11. ↑ Art. 27 ust. 2 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  12. ↑ Art. 26 ust. 2 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  13. ↑ Art. 27 ust. 3 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  14. ↑ a b Art. 31 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  15. ↑ Edyta Wara-Wąsowska, Państwo nie zawsze dopłaci do PPK. Dopłata roczna jest uzależniona od wysokości zgromadzonych środków [online], Bezprawnik, 21 października 2019 [dostęp 2020-04-30].
  16. ↑ Fundusze zdefiniowanej daty w PPK – jak to działa? [online], www.nn.pl, 9 grudnia 2019 [dostęp 2020-04-30].
  17. ↑ Fundusze zdefiniowanej daty [online], ANALIZY.PL [dostęp 2023-04-13] (pol.).
  18. ↑ Art. 99 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  19. ↑ Art. 98 ust. 1 i 3 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  20. ↑ Art. 101 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
  21. ↑ Pracownicze Plany Kapitałowe to 2x szybsze oszczędzanie [online], www.mojeppk.pl [dostęp 2020-04-30].
  22. ↑ Antoni Kolek, Marcin Wojewódka, Poziom partycypacji w Pracowniczych Planach Kapitałowych [online], 18 listopada 2019 [dostęp 2021-01-30].
  23. ↑ A. Kolek, M. Wojewódka, O. Sobolewski, Poziom partycypacji w Pracowniczych Planach Kapitałowych w IV kwartale 2020 roku [online], 14 grudnia 2020.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pracowniczy_plan_kapitałowy&oldid=73220317”