Radbod (król Fryzów)
 Haft przedstawiający legendę o niedoszłym chrzcie Radboda z ręki św. Wolframa, tutaj zastąpionego błędnie przez św. Wilibrorda (Museum Catharijneconvent, Utrecht) | |
| król (lub książę) Fryzów | |
| Okres |
od ok. 680 |
|---|---|
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data śmierci | |
| Dzieci |
Teudesinda |
Radbod, także Redbad (zm. 719) – król (książę) Fryzów od ok. 680 r. do swej śmierci, uznawany za najwybitniejszego ich władcę.
Życie[edytuj | edytuj kod]
Pochodzenie Radboda oraz moment oraz okoliczności objęcia przezeń władzy nad Fryzami nie są znane. Wiadomo, że w 678 r. nad Fryzami panował inny król (Aldgisl czy Aldegisel), a pierwsza wzmianka o Radbodzie odnosi się do okresu krótko przed 690 r. – początek panowania Radboda umieszcza się zatem w okresie pomiędzy tymi dwiema datami.
Około 690 r. Fryzowie zostali pokonani przez majordoma frankijskiego Pepina z Heristalu i południowa część Fryzji (do Renu, nazywana w źródłach łacińskich Fresia citerior) została włączona do państwa frankijskiego; Radbod uznawszy zwierzchnictwo Pepina utrzymał jednak władzę w pozostałej części Fryzji. Później walki rozgorzały na nowo, a Pepin po kolejnych zwycięstwach do 696 r. opanował Utrecht i ważny ośrodek handlowy Dorestat. Próbował też skłonić Radboda do chrztu, ten jednak odmówił (według przekazu Żywota św. Wolframa, Radbod miał odmówić z uwagi na fakt, że w niebie przebywałby wraz ze swoimi wrogami, a tymczasem jego przodkowie byliby w piekle[1]), pozwolił natomiast ochrzcić swoją córkę, Teudesindę, która została żoną syna Pepina, Grimoalda. Jednocześnie Pepin zorganizował intensywną akcję chrystianizacyjną Fryzów (głównie na podbitych terenach) kierowaną przez wyświęconego w końcu 695 r. na biskupa Utrechtu Wilibrorda.
Po śmierci Pepina z Heristalu w 714 r. Radbod wykorzystał powstałe wówczas zamieszanie wokół objęcia po Pepinie władzy wśród Franków: odzyskał utracone niegdyś tereny i wygnał z nich chrześcijańskich misjonarzy. Sprzymierzył się z majordomem Neustrii Ragenfredem (planowali nawet podział między siebie Austrazji) – opanowali Kolonię, a Radbod pokonał nawet w 716 r. majordoma Austrazji Karola Młota. Aktywna była także flota Radboda. Jednak jeszcze w tym samym roku Karol pokonał połączone siły Fryzji i Neustrii atakujące Austrazję, co spowodowało rozłam wśród sojuszników. Pozbawiony wsparcia Fryzyjczyków Ragenfred został pokonany w 717 r., a w kolejnym roku zwycięski Karol Młot zaatakował Fryzów. Radbod zmarł w 719 r. (z nieznanych przyczyn). Po jego śmierci ziemie Fryzów w większości zostały wcielone ponownie do państwa frankijskiego (podbój pozostałych terenów fryzyjskich trwał jeszcze przez niemal cały VIII w.).
Być może Radbod był protoplastą pierwszych hrabiów Holandii z końca IX w. i z X w.[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Np. A. Hadrian Allcroft: The Circle and the Cross: a Study in Continuity. T. II: The Cross. London: Macmillan and Co., 1930, s. 164. [dostęp 2009-11-17]. (ang.).
- ↑ Holland. W: Medieval Germany: an Encyclopedia. John M. Jeep (red.). New York: Garland Publishing, 2001, s. 367. ISBN 0-8240-7644-3. [dostęp 2009-11-17]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Friesland. W: Medieval Germany: an Encyclopedia. John M. Jeep (red.). New York: Garland Publishing, 2001, s. 253. ISBN 0-8240-7644-3. [dostęp 2009-11-17]. (ang.).
- Bernard S. Bachrach: Early Carolingian Warfare: Prelude to Empire. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2000, s. 13–17, 20–21. ISBN 0-8122-3533-9. [dostęp 2009-11-17]. (ang.).
- Pierre Riché: The Carolingians: a Family Who Forged Europe. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993, s. 30, 34–35. ISBN 0-8122-3062-0. [dostęp 2009-11-17]. (ang.).