Radziecko-niemiecka umowa handlowa (1940)

Model pancernika „Bismarck”, którego plany konstrukcyjne Niemcy przekazali Rosjanom

Radziecko-niemiecka umowa handlowa z 1940 r. – porozumienie dotyczące wymiany handlowej pomiędzy Związkiem Radzieckim i III Rzeszą, podpisane w Moskwie 11 lutego 1940. Była ona przedłużeniem wcześniejszej radziecko-niemieckiej umowy handlowej podpisanej 19 sierpnia 1939 roku w Berlinie, kilka dni przed paktem Ribbentrop-Mołotow.

Podobnie jak wcześniejsza umowa, również umowa z roku 1940 przewidywała wymianę radzieckich surowców na niemiecką technologię. Zakładała ona dostarczenie Niemcom przez stronę radziecką w ciągu 12 miesięcy surowców i żywności na sumę 800 milionów marek niemieckich.

Dostawy niemieckie dla ZSRR

Dostawy niemieckie dla ZSRR obejmowały plany pancernika „Bismarck”. Niemcy mieli przekazać ZSRR krążownik „Lützow”, maszyny do dużego niszczyciela, artylerię morską, od dwóch do dziesięciu samolotów; w tym myśliwce Bf-109, Bf-110 oraz bombowiec Ju-88, które Rosjanie mogli kopiować, ciężkie haubice i baterię dział przeciwlotniczych. Związek Radziecki otrzymał także od Niemców lokomotywy, turbiny, generatory, silniki Diesla, statki, maszyny, laboratorium balistyczne, próbki materiałów wybuchowych, sprzęt radiowy, telegraficzny i telefoniczny, sprzęt do prowadzenia wojny chemicznej, sprzęt saperski i jeden czołg do skopiowania.

Dostawy radzieckie dla III Rzeszy

W pierwszym okresie umowy z roku 1940 (od 11 lutego, 1940 do 11 lutego, 1941) oraz w drugim (od 11 lutego, 1941 aż do złamania paktu), Niemcy otrzymały wielkie ilości surowców, włączając ponad:

Niemiecka fabryka czołgów 1940

• 1 600 000 ton ziarna
• 900 000 ton nafty
• 200 000 ton bawełny
• 140 000 ton manganu
• 200 000 ton fosfatów
• 20 000 ton rudy chromowej
• 18 000 ton kauczuku
• 100 000 ton ziarna soi
• 500 000 ton rudy żelaza
• 300 000 ton złomu oraz surówki
• 2000 kilogramów platyny

ZSRR zagwarantował Niemcom tranzyt surowców z Dalekiego Wschodu (m.in. soli z Mandżurii), zmniejszając o połowę ceny frachtowe za korzystanie z Kolei Transsyberyjskiej.

Zobacz też

• radziecko-niemiecka umowa handlowa (1939)

Bibliografia

• Documents on German Foreign Policy 1918-1945, vol. VIII, Washington 1954.
• Aleksander Bregman, Najlepszy sojusznik Hitlera. Studium o współpracy niemiecko-sowieckiej 1939–1941, Warszawa 1997.