Rdza róży

Rdza róży – grzybowa choroba roślin z grupy rdzy. Występuje na różach, a wywoływana jest przez dwa gatunki grzybów: Phragmidium mucronatum i Phragmidium tuberculatum^[1], a czasami także przez Phragmidium bulbosum^[2].

Występowanie i szkodliwość

Choroba występuje na wielu gatunkach róż, zarówno na uprawianych, jak i dziko rosnących. Atakuje zarówno róże uprawiane na polu, jak i te w uprawie szklarniowej. Powoduje deformację, obumieranie i przedwczesne opadanie liści^[1]. Mogą ulec porażeniu także pędy i kora^[3]. Silnie porażone rośliny ulegają osłabieniu, słabo kwitną i w zimie łatwiej przemarzają^[1].

Poszczególne gatunki i odmiany róż mają różną odporność na rdzę róży. Wśród kilku pospolitych gatunków występujących w Polsce róż, na których przeprowadzono badania, największą odporność wykazała róża rdzawa (Rosa rubiginosa). Gatunek ten może zostać wykorzystany przy hodowli nowych odmian odpornych na tę chorobę^[1].

Objawy

Obydwa patogeny wywołujące chorobę dają bardzo podobne objawy. Wiosną na pędach, ogonkach i nerwach liści pojawiają się pomarańczowe modzele. Są to skupiska ecjów. Mogą one powodować deformację porażonych części róż. Później na dolnej stronie liści pojawiają się pomarańczowe, pylące grudki urediniów, a jeszcze później czarne, również pylące grudki teliów. Pojedyncze telium ma średnicę do 0,5 mm. Na górnej stronie liści nad urediami i teliami powstają żółtawe plamy. Na owocach mogą powstawać ecja^[1].

Rozwojowi choroby sprzyja wilgotna pogoda, podczas słonecznej i ciepłej pogody choroba ulega przyhamowaniu^[3].

Epidemiologia

Obydwa patogeny są pasożytami jednodomowymi, pełnocyklowymi, co znaczy, że ich rozwój odbywa się na jednym tylko żywicielu, i w trakcie tego rozwoju wytwarzają wszystkie 5 właściwych dla rdzy rodzajów zarodników^[4].

U obydwu patogenów zimują powstające w teliach zarodniki przetrwalnikowe zwane teliosporami. Wiosną na kiełkujących teliosporach powstają podstawki wytwarzające zarodniki płciowe – bazydiospory. To one dokonują infekcji pierwotnej zakażając wiosną róże. Na zakażonych różach rozwijają się ecja i trudne do zauważenia spermogonia. Powstające w ecjach ecjospory roznoszone przez wiatr rozprzestrzeniają chorobę dokonując infekcji wtórnej. Na liściach zakażonych przez ecjospory powstają uredinia i telia^[1].

Plamy na górnej stronie listka
Ecjum na liściu
Uredinia i telia na dolnej stronie listka
Ecja i zniekształcenia pędu
Telia na dolnej stronie listka

Ochrona

Zapobieganie polega na wygrabywaniu i niszczeniu opadłych jesienią liści, w nich bowiem przezimowują zarodniki patogenów. Przy uprawie szklarniowej unikać należy zraszania liści, sprzyja to bowiem zakażeniom. Przy uprawie polowej należy unikać nadmiernego zagęszczenia^[1].

Chemicznie zwalcza się chorobę opryskiwaniem fungicydami ditiokarbaminianowymi (mankozeb), triazolowymi (propikonazol, tetrakonazol, difenokonazol) lub strobilurynowymi (azoksystrobina)^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 412,413, ISBN 978-83-09-01077-7 .
↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
↑ ^a ^b Choroby róż. [dostęp 2016-10-05].
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski. Botanika. T. 2 Systematyka. Pwn, 2009. isbn= 9788301139452

[fito-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 412,413, ISBN 978-83-09-01077-7 .

[marcinkowska-2] Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.

[oczarjk-3] Choroby róż. [dostęp 2016-10-05].

[4] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski. Botanika. T. 2 Systematyka. Pwn, 2009. isbn= 9788301139452

[1]

[2]

[3]

[4]