Rhyniomonstrum
| Rhyniomonstrum | |
| Anderson et Trewin, 2003 | |
| Okres istnienia: prag | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Rodzaj |
Rhyniomonstrum |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Rhyniomonstrum dunlopi Anderson et Trewin, 2003 | |
Rhyniomonstrum – wymarły rodzaj stawonogów o niejasnej przynależności systematycznej.
Rodzaj i gatunek zostały opisane w 2003 roku przez Lyalla Andersona i Nigela Trewina na podstawie skamieniałości z Windyfield koło Rhynie Chert w Szkocji, pochodzących z piętra pragu w dewonie wczesnym. Nazwa rodzajowa nawiązuje do lokalizacji (Rhynie) i dużych rozmiarów ciała (monstrum) jak na stawonoga zachowanego w martwicy krzemionkowej. Epitet gatunkowy nadano na cześć Jasona Dunlopa w uznaniu jego badań nad kopalnymi pajęczakami, w szczególności Trigonotarbida z Rhynie[1].
Zwierzę znane jest z pięciu skamieniałości. Holotyp składa się z dwóch fragmentów ciała: jeden obejmuje trzy pierścieniowane człony połączone z większym segmentem, a drugi składa się z siedmiu mniejszych członów, które z powodu płaszczyzny przekroju wyglądają na zwężone ku jednej stronie. Paratypy również składają się z różnej liczby pierścieniowanych, stawowo połączonych członów. Wyjątkiem jest tu tylko paratyp oznaczony AUGD 12319, złożony z dwóch wydłużonych i niepierścieniowanych członów. Najdłuższy zachowany fragment ma wzdłuż osi 6 mm[1].
Oskórek członów pierścieniowanych jest umiarkowanie gruby jak na stawonoga z Rhynie, wykazuje makrorzeźbę w postaci delikatnej linii oddzielającej tylną część członu oraz mikrorzeźbę w postaci cienkich linii równoległych do wspomnianej wcześniej i biegnących przez całą szerokość członu. Na oskórku występują pory w trzech różnych rozmiarach widoczne w dużym powiększeniu, przy czym największe z nich obecne są tylko w tylnej części członu. Tylny brzeg każdego członu jest nieco kołnierzowato nabrzmiały i zaopatrzony w pojedynczy rząd dołków szczecinkowych, z których każdy otoczony był lekkim wyniesieniem oskórka. Większy człon holotypu był na spodniej stronie podzielony przez środek przerwą o dobrze zaznaczonych krawędziach bocznych. Człony te opisuje się jako czułkopodobne, zaś elementy paratypu AUGD 12319 jako prawdopodobne części odnóży (podomery), jednak ostateczna interpretacja nie jest możliwa. Według jednej z hipotez mogą to być fragmenty biczykopodobnych odnóży dewońskich pajęczaków, podobnych do tych opisanych jako Attercopus z dewońskich formacji w okolicach Gilboa w stanie Nowy Jork. Różnią się od nich jednak ustawieniem dołków szczecinkowych w pojedynczym rzędzie. Alternatywna hipoteza zakłada, że są to fragmenty czułków nieznanych wijów. Układ dołków szczecinkowych i podział spodniej części jednego z członów nawiązuje do środkowodewońskich pareczników z rzędu Devonobiomorpha, również opisanych z okolic Gilboa[1]. Fauna z Rhynie i Gilboa ma już znane elementy wspólne w postaci pareczników z rodzaju Crussolum[1][2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Lyall I. Anderson, Nigel H. Trewin. An Early Devonian arthropod fauna from the Windyfield Cherts, Aberdeenshire, Scotland. „Palaeontology”. 46 (3), s. 467-509, 2003. DOI: 10.1111/1475-4983.00308.
- ↑ William A. Shear, Andrew J. Jeram, Paul A. Selden. Centiped Legs (Arthropoda, Chilopoda, Scutigeromorpha) from the Silurian and Devonian of Britain and the Devonian of North America. „American Museum Novitates”. 3231, 1998. American Museum of Natural History.