Ruiny kościoła św. Stanisława w Żarkach
![]() - A/1285/23 z 30 października 2023 (woj. śląskie)[1] - 430/60 i 36/76/A z dnia 18.03.1960 i 16.02.1978 (woj. katowickie i woj. częstochowskie)[2] | |||||||||||
![]() | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Wezwanie | |||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Żarek ![]() | |||||||||||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego ![]() | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Żarki ![]() | |||||||||||
![]() |
Ruiny kościoła św. Stanisława, biskupa męczennika w Żarkach – ruiny kościoła barokowego z II poł. XVIII w.
Kościół zbudowany został przed rokiem 1782 z łamanego kamienia wapiennego, na wzgórzu Laskowiec, w miejscu przydrożnej drewnianej kaplicy. Kaplica ta wzmiankowana była w 1595, 1748 i 1763 roku, jako stojąca przy ważnym trakcie handlowym prowadzącym z Krakowa do Częstochowy[3].
Świątynia od połowy XIX w. z nieznanych przyczyn znajduje się w stanie trwałej ruiny. W latach 1982–1983, dzięki członkom Towarzystwa Przyjaciół Żarek, kościół został odgruzowany oraz przeprowadzono badania archeologiczne, dzięki którym odkryto pochówki, datowane na drugą połowę XV w. W 1989 r. wypełniono ubytki murów, zabezpieczając ich koronę.
Pozostałości ścian kościoła wskazują, że była to niewielka, jednonawowa świątynia z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Pierwotnie posiadał trzy ołtarze i dwa wejścia. Wnętrze doświetlone było przez trzy lub cztery okna. Nawę prawdopodobnie przykrywał dach dwuspadowy, a prezbiterium – niższy dach wielospadowy.
Ruiny są ogólnodostępne, obok nich znajduje się parking, tablice informacyjne i stoły z ławkami. Z miejsca ruin doskonale widać tzw. kuestę jurajską, dającą rozległy widok na pradolinę Warty.
Co roku, 8 maja, tradycyjnie przy ruinach kościoła odbywaną się uroczystości poświęcone patronowi św. Stanisławowi oraz odprawiana jest msza święta[4].

Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 .
- ↑ Rejduch-Samkowa Izabela, Samek Jan (red.): Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom VI. Województwo katowickie. Zeszyt 9. Powiat myszkowski. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1962, s. 32.
- ↑ Na górze Laskowiec uczczono pamięć św. Stanisława. myszkow.naszemiasto.pl, 2015-05-12. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ruiny kościoła św. Stanisława w Żarkach. slaskie.travel. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
- Kościół pw. św. Stanisława w Żarkach (ruiny). peuk.fiiz.pl. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
- Zniszczone kościoły w województwie śląskim
- Świątynie pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa Męczennika
- Architektura barokowa w województwie śląskim
- Zabytki nieruchome w Żarkach
- Zabytkowe kościoły w powiecie myszkowskim
- Kościoły rzymskokatolickie w Żarkach
- Zdesakralizowane kościoły w województwie śląskim
- Architektura I Rzeczypospolitej (województwo krakowskie)